Nam Định là một vùng đất nhộn nhịp, sầm uất với những phố xá đông đúc, những bãi biển, cồn cát tuyệt đẹp, những nhà thờ cổ kính mang nét kiến trúc độc lạ cùng vô vàn món ăn ngon mang đậm truyền thống dân tộc. Trong bài viết này RuudNguyen.com sẽ giới thiệu đến bạn những món ngon và đặc sản Nam Định mà nhất định phải thử một lần khi đặt chân đến mảnh đất xinh đẹp này.
Các món ngon Nam Định
Phở bò Nam Định
Phở gia truyền Nam Định với hương vị riêng, khác hẳn Hà Nội (Ảnh sưu tầm)
Khác với phở Hà Nội phở Nam Định có hương vị đậm đà hơn nhờ cốt nước mắm cá, nhắc đến phở Nam Định là nhắc tới Phở Cồ. Nước dùng phở được chế biến từ xương bò ninh nhừ với đầy đủ gia vị hương liệu như như hành khô, gừng nướng đập dập, thảo quả, hoa hồi, quế, đinh hương, hạt ngò gai, thanh quế, nước mắm loại ngon… Bánh phở Nam Định có sợi to bản, thường là loại bánh tráng tay mỏng vừa phải, thái cũng bằng tay, sợi to gấp đôi sợi bánh thái bằng máy phổ biến tại Hà Nội. Những hàng phở Nam Định còn đặc trưng bởi những tảng thịt bò treo trước quầy, những mảng tường ám khói đen kèm theo mùi hương thịt bò.
Nem nắm Giao Thủy
Nem nắm Nam Định đầy đủ lá sung, nước chấm, đinh lăng (Ảnh sưu tầm)
Theo sách vở xưa còn để lại, khi phủ Thiên Trường trở thành kinh đô thứ hai của Vua Trần, các làng nghề truyền thống dần được hình thành và những của ngon vật lạ cả nước đổ về đây để dâng lên vua. Sau khi thưởng thức món nem nắm Nhà Vua khen rất ngon và món nem nắm Nam Định Giao Thủy hay nem thính Nam Định cũng có lai lịch từ thời đó. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử dân tộc, món nem nắm Giao Thủy được lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác và đã trở thành “thương hiệu” đặc sản Nam Định. Nem nắm Nam Định được làm từ thịt, bì lợn, thính, tỏi, nước mắm, lá sung, lá đinh năng…
Bún đũa Thành Nam
Bún đũa – đặc sản Nam Định ngon mê ly (Ảnh sưu tầm)
Gần giống như bánh canh ở miền Nam nhưng bún đũa Nam Định có sự khác biệt không thể lẫn: sợi bún to cỡ đầu đũa, mềm nhưng săn chắc chứ không hề nhũn. Bún đũa kết hợp với riêu cua có vị ngọt đậm, nước dùng hơi chua, thơm dậy mùi của cua đồng. Dạo quanh các chợ Ngõ Ngang, chợ Rồng hay phố Hàng Đồng, không nên bỏ lỡ cơ hội để thưởng thức bát bún đũariêu cua có vị chua thanh thanh.
Xôi xíu Nam Định
Xôi xíu Nam Định món ăn ngon không thể bỏ qua (Ảnh sưu tầm)
Xôi xíu là món ăn được tạo nên từ gạo nếp thơm ngon. Và thứ đặc biệt hơn cả tạo nên hương vị độc đáo cho món ăn này chính là xíu đi kèm. Xíu được làm từ thịt, qua quá trình tẩm ướp. Khi nấu lên xíu có vị ngòn ngọt, mằn mặn, cay cay khiến người dùng có những cảm nhận vô cùng khác lạ. Những khách hàng quen thuộc của những quán bán xôi xíu thường chủ yếu là học sinh và những người đi làm. Họ thường ghé vào tiệm xôi xíu bên đường để ngồi ăn vào mỗi sáng. Từ những hạt gạo nếp trắng ngần bóng bẩy, qua bàn tay của người bán hàng. Xôi xíu đã trở thành một món ăn hấp dẫn ngay cả chính người Nam Định và những vị khách thập phương.
Bánh cuốn Làng Kênh
Bánh cuốn làng Kênh giờ đã lan khắp thành Nam (Ảnh sưu tầm)
Đặc biệt, bánh cuốn làng Kênh không có nhân gì cả, chỉ là lớp bánh được tráng, cuốn lại và ăn với thứ nước chấm độc đá và khẩu chả quế. Trải qua những biến cố thời gian, bánh cuốn Kênh, nay là đường Bái, phường Lộc Vượng, TP Nam Định vẫn được duy trì cho tới ngày nay. Bánh cuốn làng Kênh mỏng tang như lụa bạch nhưng vẫn dai, màu trắng ngà mà thanh khiết chứ không nặng đục, vị bánh thơm tho của thứ gạo Mộc Tuyền xưa. Nước chấm phải là thứ nước mắm ngon nguyên chất có độ đạm cao, được pha với nước lọc, giấm trắng, đường theo tỷ lệ nhất định.
Bánh Gai Nam Định
Bánh gai bà Thi chất lượng khác biệt thực khách khó quên (Ảnh sưu tầm)
Theo lịch sử ghi lại thì xuất xứ từ món bánh gai Cầu Ốc xã Lộc Hạ. Với sự độc đáo từ nguyên liệu đến cách làm của loại bánh gai này. Cụ thể nhân bánh được làm bằng hột bàng và gói bằng lá chuối ngự đây cũng là đặc sản Nam Định nổi tiếng. Hương vị của bánh gai Cầu Ốc thì ngọt, bùi, thơm mùi lá gai, béo ngậy của hạt bang làm nao nức lòng người. Theo như nhiều người có kinh nghiệm mua và chọn bánh lâu năm thì dọc tuyến đường Trần Hưng Đạo được cho là bán bánh chính hiệu.
Cá nướng úp chậu
Cá nướng úp chậu được xem là món hiếm có khó tìm (Ảnh sưu tầm)
Món ăn từ lâu là niềm tự hào của người dân Phương Định, huyện Trực Ninh. Cá không kén mùa nhưng chủ yếu được chế biến và thưởng thức trong những ngày tết cổ truyền. Cá nướng Nam Định tuyệt ngon song không được rao bán như cá kho niêu đất Vũ Đại, Hà Nam. Cá nướng úp chậu tuyệt ngon khi thưởng thức cùng nước chấm pha gừng vừa cay vừa bùi, phảng phất mùi rơm nếp, lá chuối. Món ăn đạt chuẩn khi chín vàng, thơm lựng, ấn vào thấy khô nhờ lượng nhiệt truyền qua lớp chậu dày chứ không để lửa bén vào trong khiến cá cháy đen hoặc chảy nước.
Bánh Xíu Páo
Nhân bánh làm bằng thịt lợn thái hạt lựu (Ảnh sưu tầm)
Ngay cả người Nam Định gốc cũng không còn nhớ chiếc bánh xíu páo nhỏ xinh này xuất hiện từ bao giờ. Bánh xíu páo là một loại bánh có nguồn gốc từ Trung Hoa. Chiếc bánh nhỏ xinh như chiếc bánh bao đã theo chân cộng đồng Hoa kiều di cư đến sống ở Phố Khách (nay là phố Hoàng Văn Thụ và phố Lê Hồng Phong). Đặc biệt hơn cả, vỏ bánh mang màu nâu bánh mật nên nhiều người hay bị lầm tưởng đây là bánh pía của Sóc Trăng. Để làm nên một chiếc bánh xíu páo Nam Định nổi danh khắp nước thì nguyên liệu tạo ra nó cũng khá đơn giản như: thịt lợn, bột mì, húng lìu, dầu hào, trứng, mật ong…và cả những gia vị bí truyền mà chỉ có người làm bánh mới biết.
Bánh nhãn
Bánh nhãn Nam Định được làm từ 4 nguyên liệu chính (Ảnh sưu tầm)
Đặc sản bánh nhãn Nam Định nổi tiếng là vàng óng, tròn như long nhãn. Sở dĩ bánh có tên là bánh nhãn là do dân gian đặt, bánh nhãn không phải được làm từ long nhãn hay có hương thơm của nhãn mà bởi vì những chiếc bánh nhãn này giống hệt như quả nhãn về hình dáng và có màu sắc gần giống với màu của quả nhãn. Nguyên liệu làm bánh chủ yếu là từ thứ bột làm từ loại gạo nếp hương hay nếp cái hoa vàng Hải Hậu. Đây là món quà khi đến Nam Định mà bạn có thể mua tặng, biếu cho người thân rất phù hợp của du khách.
Kẹo Sìu Châu
Kẹo lạc Sìu Châu (Ảnh sưu tầm)
Kẹo này vốn là của một người họ Đỗ quê ở Hưng Yên sang lập nghiệp ở Nam Định làm và nổi tiếng từ những năm 60 của thế kỉ XIX. Cửa hàng ở phố Hàng Sắt dưới là phố có rất nhiều người Thiều Châu. Bí quyết của kẹo Sìu không có gì ghê gớm, nó hầu như chỉ mang tính gia truyền. Lạc chọn kỹ, nấu với mạch nha, chảo “đồng điếu”, cắt thành miếng khi còn đang nóng, bọc bằng bột nếp, ủ cho lên hương. Những thanh kẹo được cắt ngắn, dường như chỉ vừa hai miếng cắn, không mấy mịn màng, thậm chí còn hơi cùn quằn nữa, bám đầy một lớp bột trắng ngà, ăn vào là cứ thấy nó giòn tan đi, rất giòn mà lại rất dễ nhai.
Kẹo dồi
Kẹo dồi lạc Đình Mạnh đặc sản truyền thống của Nam Định (Ảnh sưu tầm)
Kẹo dồi được tạo hình thành từng thanh kẹo trắng tinh, bên trong là nhân đậu phộng đã được rang chín thơm. Đã nổi tiếng từ rất lâu, kẹo được tinh chế bằng phương pháp cổ truyền từ những nguyên liệu chọn lọc: Lạc, đường kính, mạch nha nếp, vừng bóc, bột nếp cái hoa vàng. Kẹo dồi lạc quen thuộc với mọi lứa tuổi, nhâm nhi tách trà hoài cổ kỷ niệm xưa cũ. Kẹo lạc là món quà nhắc về quê hương, về nét văn hóa của người Việt.
Chè kho
Đỗ được chọn làm chè phải ngon, khi nấu lên phải tơi màu vàng ruộm (Ảnh sưu tầm)
Chè kho Nam Định là món ăn dân dã của vùng đất giàu truyền thống văn hóa Nam Định. Đây là món ăn được người Nam Định rất yêu thích. Tuy không cầu kỳ như chè Huế và không nhiều nguyên liệu như chè miền Nam nhưng chè kho Nam Định với vị thơm nồng và ngọt dịu đặc trưng khiến người ăn không thể chối từ. Mặc dù gọi là chè nhưng lại được bày trong đĩa chứ không phải trong cốc. Món chè kho rất đặc biệt: làm từ đậu xanh, nấu ngọt qua một công đoạn nấu mà người Nam Định gọi là kho.
Chuối Ngự chợ Rồng
Chuối ngự là đặc sản Nam Định (Ảnh sưu tầm)
Nam Định có tới 17 khu chợ, chợ Rồng là khu chợ nhộn nhịp và lớn nhất Nam Định. Chợ Rồng xưa nổi tiếng bởi có lụa tơ tằm và chuối ngự, cho đến ngày nay vẫn vậy. Chuối ngự quả nhỏ, thuôn dài, vỏ mỏng, ăn thơm và ngon ngọt tự nhiên hơn nhiều so với các loại chuối thông thường. Mùa chuối ngự, ở chợ Rồng ánh vàng sáng lên rực chợ. Chuối ngự bày bán theo buồng, buồng to chỉ dăm bảy nải. Người mang đi xa thì chọn phần quả còn xanh, người nhà gần thì chọn buồng chuối chín.
Bánh dầy Vị Dương
Bánh dầy Vị Dương thường được giã bằng chày đứng và cối đá loại lớn (Ảnh sưu tầm)
Bánh dầy Vị Dương được giã bằng chày đứng và cối đá loại lớn, hoặc cũng có khi giã bằng chày ngang có cán gỗ qua một lượt vỉ buồm. Vỉ giã bánh dầy không phải bằng cói đơn thuần mà phải được đan bằng thân cây mai đập dập (loại cây thân nhỏ, tròn, cao quá đầu người mọc ở quanh bờ ao). Bánh dầy nặn to hay nhỏ tùy vào việc dùng bánh theo tiết lễ nhưng phải đạt độ vanh, cao thành, mặt bánh bóng mượt xoáy trôn ốc, không chảy nhão.
Trong những chuyến du xuân chơi hội Phủ Dày tháng ba và hành hương vui hội Trần tháng Tám âm lịch hàng năm, khách thập phương vẫn không quên ghé qua mua vài cặp bánh dầy Vị Dương vào phủ trước là lễ Mẫu, lễ Đức Thánh Trần, sau mới thưởng thức món ăn mang đậm phong vị vùng miền của quê hương Nam Định.
Bánh chưng bà Thìn
Bánh chưng bà Thìn xuất hiện vào những năm 1948 (Ảnh sưu tầm)
Để có bánh chưng ngon quả cũng là công phu. Sở dĩ bánh chưng tại nơi đây đạt được độ thơm ngon, gây thương nhớ là bởi nguồn nguyên liệu hết sức đặc biệt như sau: Hạt gạo nếp cái hoa vàng ở Hải Hậu, hạt gạo được tắm chung hạt phù sa đỏ nắng Sông Ninh mới đủ độ béo, độ dẻo thơm cho bánh, gừng, đỗ xanh phải được trồng trên đất pha cát, thịt lợn là thịt nóng, thịt tươi hàng ngày.
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Nam Định
Thảo luận về điều này post