Hòa Bình là một tỉnh giàu tiềm năng du lịch bởi sự ưu đãi của thiên nhiên. Đây là một vùng đất tập hợp nhiều dân tộc anh em cùng nhiều nét văn hóa đẹp. Vì thế mà nơi đây đã trở nên điểm du lịch thu hút du khách khắp nơi trên đất nước Việt Nam và cả thế giới. Đây được xem là cái nôi của nền văn hóa Mường với vô vàn điều kỳ lạ chưa được khám phá. Hãy để RuudNguyen.com giúp bạn tìm hiểu thêm về các địa điểm du lịch và món ăn ở Hòa Bình nhé.
Giới thiệu chung về Hòa Bình
Thành phố Hòa Bình nhìn từ đập thủy điện (Ảnh sưu tầm)
Hòa Bình là một tỉnh miền núi phía tây bắc Việt Nam, phía bắc giáp với tỉnh Phú Thọ; phía nam giáp với các tỉnh Hà Nam, Ninh Bình; phía Đông giáp với thủ đô Hà Nội, phía tây giáp với các tỉnh Sơn La, Thanh Hóa, có địa hình núi trung bình, chia cắt phức tạp, độ dốc lớn và theo hướng Tây Bắc – Đông Nam. Du lịch Hòa Bình là một lựa chọn hoàn hảo cho những du khách trong và ngoài nước muốn khám phá thiên nhiên.
Tỉnh Hòa Bình có mạng lưới giao thông đường bộ và đường thủy tương đối phát triển, trong đó có các tuyến đường quốc gia quan trọng đi qua như: đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 6, Quốc lộ 12B, đường tránh Hòa Lạc – Hòa Bình… Mạng lưới giao thông phân bố khá đều khắp, kết nối Hòa Bình với các tỉnh trong khu vực và các địa phương trong tỉnh khá thuận lợi. Vị trí địa lý của tỉnh là một điều kiện thuận lợi cho Hòa Bình mở rộng hợp tác, phát triển kinh tế.
Du lịch Hòa Bình vào thời gian nào ?
Bạn có thể tới Hòa Bình vào hầu hết các ngày trong năm bởi mỗi nơi lại có thời gian thích hợp để du lịch khác nhau, do đó thời gian thích hợp phụ thuộc vào điểm du lịch mà bạn muốn đến. Nếu muốn chiêm ngưỡng cảnh tượng thủy điện Hòa Bình xả nước trắng xóa, bạn nên đến vào mùa mưa. Các bạn cũng có thể đi du lịch Hòa Bình vào mùa hè nếu bạn muốn tránh xa cái nóng của Hà Nội để lên với các điểm du lịch như Thung lũng Mai Châu, Thung Nai, Ba Khan để tận hưởng bầu không khí trong sạch và mát mẻ.
Hòa Bình là một lựa chọn không tồi với nhiều phương án đi chơi cuối tuần (Ảnh sưu tầm)
Còn muốn hòa mình vào không khí lễ hội thì bạn nên đến vào tháng 4-6 âm lịch thời điểm lễ hội Chùa Tiên (Lạc Thủy – Hòa Bình) diễn ra. Để thấy hết vẻ đẹp của Lũng Vân thì tháng 1-3 là lý tưởng nhất, ngoài ra bạn cũng đi vào cuối tháng 9-10 để chiêm ngưỡng cánh đồng lúa chín vàng óng của Hòa Bình.
Có một lưu ý nhỏ là bạn nên tránh đi Hòa Bình vào tháng mùa mưa bão tầm tháng 7-8 bời vì đó là khoảng thời gian mưa nhiều, QL6 đi Hòa Bình là tuyến đường đi nguy hiểm khi trời mưa bão do thường xuyên bị sạt lở nhiều đoạn.
Hướng dẫn đi tới Hòa Bình
Đến Hòa Bình bằng phương tiện gì?
Quốc lộ 6 là tuyến đường huyết mạch dẫn tới Hòa Bình (Ảnh: Duy Nhật Phan)
Quãng đường đi từ Hà Nội tới thành phố Hòa Bình khoảng tầm 70km cũng không phải là gần nhưng cũng không quá xa, bạn có thể di chuyển bằng xe khách từ Hà Nội đi Hòa Bình hoặc bằng xe máy.
Xe khách đi Hòa Bình
Từ bến xe Mỹ Đình hoặc bến xe Yên Nghĩa thì hàng ngày có rất nhiều các tuyến xe chạy lên Hòa Bình, các tuyến huyện cũng có nhưng thời gian chạy sẽ thưa hơn nên các bạn cần liên hệ trước để hỏi chính xác giờ. Nếu muốn di chuyển nhanh các bạn có thể lựa chọn các dòng xe như limousine.
Xe máy đi Hòa Bình
Vì quãng đường di chuyển không quá xa thì lựa chọn xe máy cũng khá phù hợp và được nhiều bạn trẻ yêu thích phượt lựa chọn vừa thuận tiện vừa có thể trải nghiệm những cung đường và phong cảnh trên đường đi, đặc biệt đi cùng gấu và hội bạn bè thì còn gì tuyệt hơn.
Đường QL 6 ngày nay đã đẹp hơn nhiều so với trước kia và cũng không quanh co, hiểm trở như đường đi Hà Giang hay Yên Bái. Tuy nhiên dù bạn là phượt thủ lần đầu đi hay tự lái xe ô tô và đã quá quen đường thì cũng nên ghi nhớ và cẩn thận với những lưu ý sau:
- Đoạn đường dễ xảy ra tai nạn nhất là Dốc Cun bởi Dốc quá đẹp, thẳng tắp nhưng rất dài và dốc. Kinh nghiệm là leo đèo số nào thì đổ đèo số đó, đừng thấy đường đẹp mà phóng, những tai nạn đáng tiếc nhất đến từ những đoàn đường đẹp nhất.
- Đoạn qua đèo Thung Khe quanh co và thường có sương mù vào chiều tối hoặc đặc biệt mùa đông xuân, tầm nhìn gần như bằng 0. Lời khuyên là bạn nên đi chậm, bật pha xa và bấm còi.
Đi tới Thung Nai
Thung Nai nằm cách TP Hòa Bình khoảng tầm 20km, nếu các bạn muốn đến Thung Nai bằng phương tiện công cộng các bạn cứ bắt xe khách lên Hòa Bình. Từ bến xe đi xe ôm hoặc taxi tới cảng tàu Thung Nai. Nếu đi tới Thung Nai bằng phương tiện cá nhân thì cũng có nhiều chỗ nhận gửi xe ngày đêm tại đó.
Đến với Thung Nai bạn sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của hồ nước xanh ngắt, suối Trạch trong mát, động Thác Bờ cùng với đảo cối xay gió làm nên khung cảnh làm lay động lòng người. Tới Thung Nai được ngồi thuyền lênh đênh trên sông Đà và ngắm trọn cảnh sắc nơi đây thì còn gì tuyệt vời hơn nhất là người cần được thư giãn và xua tan mệt mỏi của cuộc sống ngày thường.
Đi tới Mai Châu
Bến xe Mỹ Đình có tuyến xe đi Mai Châu nhưng thường chạy vào buổi sáng, nếu không thể kịp đi những chuyến này, các bạn có thể lựa chọn các xe khách Điện Biên hoặc xe khách Sơn La để có thời gian đi muộn hơn (thường là từ chiều đến tối) hoặc các bạn có thể tham khảo thêm các tuyến xe khách từ bến Yên Nghĩa. Sau khi lên xe các bạn nhớ nói lái xe cho xuống ở Ngã 3 Tòng Đậu, từ đây vào đến Thị trấn Mai Châu còn khoảng chừng 5km nữa nên có thể đi taxi hoặc xe ôm nhé.
Thuê xe máy ở Hòa Bình
Ở trung tâm TP Hòa Bình hầu như không có địa điểm cho thuê xe máy lắm do thực tế thì khá ít người có nhu cầu thuê và không có nhiều địa điểm du lịch quanh TP Hòa Bình để các bạn cần thiết phải thuê xe máy. Với các bạn ở nơi xa tới nếu cần xe máy, các bạn nên thuê từ Hà Nội thì sẽ tiện hơn.
Hòa Bình không có nhiều lựa chọn để các bạn cho thuê xe máy lắm (Ảnh sưu tầm)
Lưu trú ở Hòa Bình
Khách sạn nhà nghỉ ở Hòa Bình
Khu nghỉ dưỡng tại Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Do cũng giáp với thủ đô nên hệ thống cơ sở lưu trú trên địa bàn Hòa Bình tương đối là đầy đủ. Không có nhiều các khu resort với những sự đầu tư hoành tráng cùng dịch vụ đẳng cấp như các vùng đồng bằng nhưng đánh giá chung thì khách sạn ở Hòa Bình ở mức tầm trung, đủ để đáp ứng nhu cầu cơ bản của du khách.
Cùng với hệ thống các khách sạn nhà nghỉ và cả trải dài, nằm trên địa bàn tất cả các huyện thị nên trên hành trình khám phá tỉnh Hòa Bình, các bạn có thể dừng lại nghỉ ở bất cứ đâu mà không phải lo việc không có chỗ nghỉ nhé. Nếu đi vào dịp nghỉ lễ thì các bạn nên lưu ý đặt phòng trước để tránh hết chỗ nha.
Homestay ở Hòa Bình
Tỉnh Hòa Bình là một trong những nơi đầu tiên mà dịch vụ homestay phát triển mạnh, đặc biệt là các homestay nhà sàn ở Mai Châu. Cũng bởi văn hóa của Hòa Bình mang đậm dấu ấn của người Mường, người Thái nên hình thức lưu trú này cũng hình thành từ trong chính quá trình sinh sống và phát triển du lịch của họ.
Các homestay ở Hòa Bình thường được xây dựng theo mô hình nhà sàn ngủ tập thể chia từng ô hoặc từng phòng nhỏ. Kể cả khách và chủ nhà đều cùng sinh hoạt trong những không gian chung đấy. Khi cần ăn uống có thể đặt luôn nhà chủ để họ chuẩn bị trước cho nên khá thuận tiện.
Các địa điểm du lịch ở Hòa Bình
Du lịch Lương Sơn
Động Đá Bạc
Bên trong Động Đá Bạc (Ảnh sưu tầm)
Suối Ngọc Vua Bà
Suối Ngọc – Vua Bà khu du lịch thuộc xã Lâm Sơn, Lương Sơn. Đây là một quần thể du lịch sinh thái với diện tích khoảng chừng 300ha. Nơi đây ưu đãi với rừng cây bao gồm các loại mỡ, keo, thông và nhiều cây ăn quả phủ kín những quả đồi. Khi đến nơi này du khách có thể thả hồn mình vào thiên nhiên, mắc võng nằm dưới tán cây, bơi lội trong những hồ nước tự nhiên rộng thả tầm mắt.
Khu du lịch Thác Thăng Thiên
Thác Thăng Thiên nằm trong quần thể du lịch sinh thái đa dạng và phong phú với diện tích rộng lớn lên đến 350ha nằm trên dãy núi Viên Nam thuộc huyện Kỳ Sơn, Hòa Bình. Khu du lịch chỉ cách trung tâm Hà Nội hơn 50km về hướng tây. Do đó xe máy là phương tiện dễ dàng nhất và tiết kiệm để di chuyển đến đây. Chỉ cần đi theo hướng Đại lộ Thăng Long sau đó rẽ vào quốc lộ 6 đi Hòa Bình.
Khu du lịch thác Thăng Thiên khá gần Hà Nội (Ảnh sưu tầm)
Thời tiết khí hậu của Hòa Bình vốn trong lành và mát mẻ. Vì thế vào mỗi thời điểm trong năm thác Thăng Thiên lại đem đến cho du khách những cảm nhận riêng. Tuy nhiên theo kinh nghiệm đi thác Thăng Thiên Hòa Bình thì thời điểm thích hợp nhất để bạn tới đây là khoảng từ tháng 5 đến tháng 7. Đây là thời điểm mà hè sang, thời tiết khô ráo và thuận tiện cho bạn di chuyển đến đây. Mùa hè cũng là lúc thích hợp để bạn trải nghiệm những hoạt động như bơi lội ở các hồ bơi của khu du lịch.
Nhà máy Thủy điện Hòa Bình
Nhà máy Thủy điện Hoà Bình được xây dựng tại hồ Hòa Bình, trên dòng sông Đà hùng vĩ. Trước khi nhà máy thủy điện Sơn La khánh thành đây được ghi nhận là nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á. Nhà máy thủy điện Hòa Bình do Liên Xô (nay là Nga) giúp đỡ xây dựng và vận hành. Công trình khởi công xây dựng từ năm 1979-1994. Công suất sản sinh điện năng theo thiết kế là 1.920 megawatt, gồm 8 tổ máy, mỗi tổ máy có công suất 240.000 kilowatt. Sản lượng điện hàng năm là hơn 8,16 tỷ kilowatt giờ (KWh).
Nhà máy thủy điện Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Đi vào trong khuân viên nhà máy tại sân Nhà truyền thống Thủy điện Hòa Bình có đặt một khối bê tông hình thang, trên đó có tấm biển thép khắc chìm dòng chữ: “Nơi lưu giữ bức thư của những người xây dựng Thủy điện Hòa Bình gửi thế hệ mai sau. Thư sẽ được mở vào ngày 1-1-2100”.
Du khách có thể tới Thủy điện Sông Đà bất cứ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, nếu muốn chiêm ngưỡng cảnh tượng thủy điện Hòa Bình xả nước trắng xóa, bạn nên đến vào mùa mưa, đây là thời điểm thích hợp nhất để chiêm ngưỡng cảnh quan hùng vĩ nơi đây.
Hồ thủy điện Hòa Bình
Hồ Hòa Bình được ghi nhận là hồ nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á. Lòng hồ có chiều dài 70 km, trải rộng trên địa bàn 17 xã thuộc 5 huyện, thành phố. Chỉ tính riêng trong khu vực lòng hồ có gần 50 đảo lớn nhỏ, trong đó có 11 đảo đá vôi với diện tích 116 ha và 36 đảo núi đất diện tích gần 160 ha.
Hồ Hòa Bình trở thành một địa điểm du lịch hấp dẫn (Ảnh sưu tầm)
Cảnh quan môi trường trên lòng hồ và chung quanh hồ với những cảnh đẹp, mặt nước mênh mang, núi non và những hang động, đền thờ là những điều khiến du lịch lòng hồ thu hút được rất nhiều khách du lịch đến với Hòa Bình.
Bản Bích Trụ
Bản Bích Trụ, xã Thái Thịnh là nơi hội tụ những điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, phong cảnh thiện nhiên hữu tình. Nơi đây còn lưu giữ bản sắc dân tộc gần như nguyên bản, là những điều kiện hết sức thuận lợi để phát triển du lịch khi nằm trong khu vực quy hoạch phát triển khu du lịch quốc gia hồ Hòa Bình.
Bản Bích Trụ (Ảnh sưu tầm)
Bản Bích Trụ được coi là cửa ngõ du lịch hồ Hòa Bình. Bản nằm ngay sát nhà máy thủy điện Hòa Bình, cách trung tâm xã khoảng 3,5 km đường bộ và nếu đi đường thủy từ cảng Bích Hạ chỉ khoảng mười mấy phút. Bản có mấy chục hộ dân tộc Mường sinh sống, không gian văn hóa, cảnh quan còn gần như nguyên bản, hầu hết là nhà sàn truyền thống. Bản nằm ở địa hình thoai thoải, sát mép hồ nước trong xanh. Trên khu vực bản có núi non hùng vĩ, còn đây đó rừng già nguyên sinh, nhiều khu đồi gianh, cây me rừng, đồi sim tím ngắt đầy mê hoặc. Ngồi ở bất cứ ngôi nhà nào cũng có thể phóng tầm mắt thấy cả lòng hồ mênh mang, trời xanh ngắt như chạm vào vòng tay với.
Người dân nơi đây sinh sống chủ yếu bằng sản xuất nông, lâm nghiệp, trồng cây ăn quả, chăn nuôi, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trên hồ. Dù vẫn còn khó khăn nhưng người dân rất thân thiện, cởi mở. Bản Bích Trụ từ lâu nay trở thành điểm khám phá, thưởng ngoạn cho những ai yêu thiên nhiên, tìm cảm giác thư thái trên lòng hồ mênh mang. Bản là địa điểm cho không ít du khách muốn đến thưởng thức các món ăn, sản phẩm của đồng bào dân tộc như cá nướng sông Đà, thịt khô hun khói, gà bản địa chấm ớt lá chanh, mật ong rừng…Vị trí của bản Bích Trụ vừa gần với thành phố lại có thể kết nối đến xóm Rãnh, đi ra động Thăng, xã Hòa Bình, là những khu vực có tiềm năng du lịch văn hóa, tâm linh…
Bảo tàng không gian văn hóa Mường
Bảo tàng “Không gian Văn hoá Mường” là một công trình nghệ thuật. Bắt nguồn từ niềm cảm hứng sâu sắc của một Hoạ sĩ trẻ với khát vọng tái hiện lại toàn bộ không gian sống của người Mường.
Ảnh Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường (Ảnh sưu tầm)
Bảo tàng nằm trên vạt đồi trong một thung lũng đá vôi nhỏ, hẹp có diện tích 5ha. Cách Hà Nội 80km về phía tây, cách trung tâm thành phố Hoà Bình 7km hướng đi Sơn La (nằm trên con đường mới mang tên Đường Tây Tiến). Đây vốn là địa bàn sinh sống của người Mường cổ. Bảo tàng “ Không gian văn hoá Mường” là Bảo tàng tư nhân đầu tiên về văn hóa của dân tộc Mường, một dân tộc có bề dày truyền thống văn hoá trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Công trình được chính chủ nhân của nó bỏ vốn, thiết kế và xây dựng. Bảo tàng được chia làm 2 khu vực chung là:
Khu Tái hiện và Khu Trưng bày.
– Khu tái hiện: gồm 4 khu nhà sàn (nhà Lang, nhà Ậu, nhà Nóc, nhà Nóc trọi) đại diện cho 4 tầng lớp trong xã hội Mường
Nhà Lang: là tầng lớp có quyền lực cao nhất, nắm quyền thống trị toàn Mường.
Nhà Ậu: là những người giúp việc cho nhà Lang.
Nhà Noóc: là tầng lớp bình dân trong xã hội Mường.
Nhà Nóc Trọi: là tầng lớp bần cùng nhất trong xã hội Mường.
Các ngôi nhà này được sưu tầm và xây dựng từ chính các ngôi nhà cổ thuộc các tầng lớp trong xã hội Mường. Nguyên liệu dùng để làm được lấy từ các loại thảo mộc như: gỗ, tre, nứa, lá…là những loại cây rất gần gũi với người Mường.
– Khu trưng bày: gồm các nhà trưng bày theo chủ đề, trưng bày cố định Trong đó có rất nhiều hiện vật có giá trị như: Cồng, Chiêng, Lư , Ninh bằng đồng…) và nhiều các hiện vật về đời sống sinh hoạt, kinh tế, văn hoá….của người mường như: công cụ đánh bắt cá, công cụ nghề dệt, dụng cụ săn bắn, phòng tang ma, đồ dùng sinh hoạt gia đình, xe nước…
– Thư viện: Bảo tàng có một thư viện với hơn năm nghìn đầu sách, với nhiều thể loại khác nhau như Văn học, Lịch sử, Khoa học kỹ thuật…Đặc biệt là sách về Văn hóa dân tộc và Văn hóa Mường. Đáp ứng nhu cầu khách tham quan học tập, các nhà nghiên cứu, học sinh, sinh viên.
Đến nay Bảo tàng “Không gian Văn hóa Mường” đã sưu tầm và lưu giữ được hơn 3000 hiện vật. Có thể nói Bảo tàng “Không gian Văn hoá Mường” là một trung tâm trưng bày và lưu giữ quý giá về dân tộc Mường ở Hoà Bình nói riêng và ở Việt Nam nói chung. Nơi đây không chỉ là là nơi để thăm quan, giải trí mà còn là nơi để tìm hiểu, nghiên cứu về giá trị Văn hoá truyền thông của dân tộc Muờng.
Động Tiên Phi
Động Tiên Phi nằm trên đỉnh đồi Thung Phi, thuộc Xóm Gai, Phường Tân Hòa, Tp Hòa Bình, Tỉnh Hòa Bình. Đây là một trong những địa điêm thu hút khách du lịch gần xa của Tỉnh Hòa Bình.
Động Tiên Phi (Ảnh sưu tầm)
Nằm trên độ cao 80m so với mặt ruộng, cửa động quay về hướng Đông Bắc. Lối đi vào động là một khe đá hẹp, dốc xuôi vào phía trong động. Bước vào bên trong, du khách sẽ được thám hiểm vẻ đẹp kỳ thú và huyền bí của động Tiên Phi.
Động được chia làm hai ngăn: ngăn ngoài dài 15m, chiều rộng 8m, vòm trần cao 20m. Trên vách ngăn và vòm trần có nhiều nhũ đá, vân đá, rủ xuống xoè ra tạo thành nhiều hình ảnh trông ngộ nghĩnh và rất sinh động. Trên vòm động, gần cửa có một lối thông lên đỉnh núi trông giống giếng trời làm cho ánh sáng tự nhiên lọt vào mờ ảo, khung cảnh như càng lấp lánh của các nhũ đá, vân đá mà tạo hoá đã ban cho.
Ngăn trong chiều dài 53m, chiều rộng 20m, vòm trần cao 10m. Dưới ánh sáng mờ ảo của những ngọn đèn điện, du khách sẽ thỏa sức đắm mình trong suy tưởng của cái đẹp thiên hình vạn trạng của đá núi của chốn thần tiên, những nhũ đá huyền bí trải qua sự bào mòn của thời gian tạo nên những hình tượng sinh động, đó là những cung điện, chuông đá, cồng đá, chim đại bàng bay, con voi chầu… Phía trên trần vòm là những dải nhũ đá rủ xuống như những tấm màn the mềm mại. Càng vào sâu bên trong càng gặp nhiều những nhũ đá kỳ lạ trông như những hình người, hình cây, những chùm hoa, chùm quả….
Đi đến cuối động, du khách sẽ bắt gặp ngay một giếng tiên hình bán nguyệt, nước trong vắt, mát lạnh. Động Tiên Phi là một kiệt tác mà thiên nhiên đã ban tặng cho Hoà Bình với vẻ đẹp làm say đắm lòng du khách, khiến cho du khách không muốn chia tay sớm với một sứ sở thần tiên của đất Mường.
Du lịch Kim Bôi
Khu du lịch suối khoáng Kim Bôi
Là suối khoáng nóng tự nhiên, có nhiều khoáng chất rất tốt cho sức khoẻ con người. Nằm tại tâm mạch nước khoáng nóng phun lên từ lòng đất, được biết đến như dòng nước thần kỳ mà người dân nơi đây đã truyền tụng qua bao đời.
Suối khoáng Kim Bôi (Ảnh sưu tầm)
Suối nước nóng Kim Bôi là một suối khoáng nóng tự nhiên thuộc xóm Mớ Đá, xã Hạ Bì, huyện Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình, cách Hà Nội khoảng 70Km theo quốc lộ 6, và cách thành phố Hòa Bình khoảng 30 Km. Đây là một địa điểm nghỉ dưỡng gần Hà Nội, rất thích hợp cho dịp nghỉ cuối tuần 2 ngày 1 đêm.
Dòng suối khoáng lộ thiên với tỉ lệ khoáng cao, rất tốt cho sức khỏe của con người, điều trị được các bệnh xương khớp, loại bỏ mệt mỏi, đau nhức, các bệnh về dạ dày, đường ruột…
Chảy ngầm qua khu du lịch là dòng suối có nhiều tên gọi: suối nước nóng Kim Bôi, Suối khoáng Kim Bôi, suối nước nóng Mớ Đá, suối Tiên. Dòng suối vốn chảy sâu trong lòng đất chính vì vậy mà khi vừa lộ thiên nước suối có nhiệt độ từ 34ºC – 36ºC.
Cửu thác Tú Sơn
Cửu thác Tú Sơn cách thành phố Hòa Bình tầm 20km nằm trên địa phận xóm Củ, xã Tú Sơn, Kim Bôi, cạnh đường quốc lộ 12B, gần khu suối khoáng nóng Kim Bôi được ví như danh thắng “đệ nhất’ xứ Mường với núi non hùng vĩ, nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Kim Bôi, Hòa Bình. Với 9 dòng thác trong đó bao gồm thác tình Âu Cơ, thác Tiên Tắm, thác Trải Chiếu Quan Lang, thác nàng Út Lót, thác Bạc, thác Trượng Phu, tháng Thượng Ngàn, thác Mẫu và thác Thiên Ngọc Thạch.
Thác Tú Sơn (Ảnh sưu tầm)
Với 9 vẻ đẹp khác nhau tạo nên bức tranh vô cùng với sự phong phú xinh đẹp và hấp dẫn. Đến với nơi đây Du khách không chỉ được nghỉ ngơi mà còn được thưởng thức các món ăn đặc sản của miền núi Tỉnh Hòa Bình, hòa mình với không khí văn nghệ đặc sắc, ca múa nhạc dân tộc, đốt lửa trại, có dàn cồng chiêng, múa sạp, uống rượu cần của các cô gái dân tộc Mường.
Mộ cổ Đống Thếch
Khu mộ cổ Đống Thếch nằm trên địa phận xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi thuộc tỉnh Hoà Bình. Từng là thánh địa bất khả xâm phạm đối với người dân Mường Động, khu mộ cổ Đống Thếch với những chuyện ma mị đồn thổi đã trở thành nỗi khiếp sợ của người dân. Từ nhiều năm nay, hàng trăm mồ đá nằm im lìm u tịch giữa vùng rừng núi Tây Bắc ấy là một bí ẩn lớn đối với bất cứ ai từng đặt chân tới đây.
Khu mộ cổ Đống Thếch còn chưa nhiều bí ẩn chưa được giải đáp (Ảnh sưu tầm)
Khu mộ cổ Đống Thếch gồm những cột đá gần 400 năm tuổi, đứng sừng sững giữa trời. Đó là điểm độc đáo của khu mộ cổ Đống Thếch, và còn được xem là một “kho báu” mang đậm bản sắc văn hóa xứ Mường Động.
Ngay ở cái tên Đống Thếch cũng khiến cảm giác được cái huyền bí của nó. “Đống” là những nơi mồ mả, những nơi hoang vu ít người qua lại. “Thếch” là một địa danh đã có từ lâu, một địa danh riêng có của người Mường. Đống Thếch là một thung lũng nhỏ, cao ráo, bằng phẳng, mà nhấp nhô hàng trăm hòn mồ. Phía bắc Đống Thếch giáp núi Chùa cũ, phía tây là đồi Ông Nội, phía nam giáp Nà Thếch và suối Thếch, phía đông giáp ruộng Pạng Đông.
Sự huyền bí của Đống Thếch đến nay vẫn chưa được khám phá hết, nó vẫn còn là một bí ẩn. Vì vậy nó còn có sức hút với những người ham mê khảo cổ. Nếu tò mò và muốn khám phá sự huyền bí nơi đây, hãy đến Hòa Bình một lần để chiêm ngưỡng hết sự kỳ bí của Khu mộ Đống Thế.
Du lịch Cao Phong
Thung Nai
Cách Hà Nội khoảng 110km, Thung Nai với sự hoà quyện của sông nước, núi non là điểm đến hấp dẫn mà bạn không thể bỏ qua. Thung Nai là một xã lòng hồ sông Đà, trực thuộc huyện Cao Phong, tỉnh Hoà Bình, xưa vốn là xứ Mường Thàng, 1 trong những nơi sinh sống trù phú nổi tiếng của người Mường.
Trên hồ Thung Nai (Ảnh sưu tầm)
Vào những năm 80 của thế kỷ trước, khi nhà máy thuỷ điện sông Đà mới bắt đầu được xây dựng và tích trữ nước, Thung Nai Hoà Bình trở thành hồ chứa nước khổng lồ, những ngọn núi cao trước kia trở thành những hòn đảo nhấp nhô, tạo nên một phong cảnh sơn thuỷ hữu tình.
Là một xã lòng hồ sông Đà thuộc huyện Cao Phong, nằm cách Hà Nội khoảng hơn 90km, đường vào Thung Nai sẽ đưa bạn theo hướng đi cảng Bình Than bám dọc sông Đà. Với khoảng gần 10km với đường núi với cảnh sắc vô cùng đẹp hùng vĩ của dòng sông Đà.
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Thung Nai
Bản Mường Giang Mỗ
Bản Giang Mỗ thuộc địa phận xã Bình Thanh, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình, là địa điểm lý tưởng cho những tour du lịch về nguồn, khám phá văn hóa cộng đồng để xua tan cái ồn ào, náo nhiệt và xô bồ nơi phố thị. Khách du lịch Hòa Bình về Giang Mỗ có thể theo quốc lộ 86 từ Hà Nội chừng 86km sẽ đến được địa phận của xã Bình Thạnh.
Bản Giang Mỗ (Ảnh sưu tầm)
Cứ thế tiếp tục rong ruổi trên con đường hướng Tây Tiến dạo quanh khắp bản làng, nương ruộng rì rào vui đùa trước gió sẽ gặp bản Giang Mỗ thấp thoáng nép mình trong thung lũng nhỏ.
Đền bà chúa Thác Bờ
Đền Thác Bờ phía tả ngạn thuộc huyện Đà Bắc nằm trên đỉnh đồi Hang Thần ở xóm Phố Bờ. Từ dưới bến thuyền du khách phải leo hơn 100 bậc, sau đó theo một triền dốc thoải mới mới đến nơi. Đền gồm 3 gian, mái đền bằng bê tông cốt thép, được thiết kế theo kiểu vòm cuốn và kiến trúc mặt bằng hình chữ đinh gồm: nhà Đại bái và nhà Hậu cung, phía trước đền gồm 5 cửa (ngũ quan). Hiện nay tại di tích này còn lưu giữ được một quả chuông đồng được đúc vào tháng 2, năm Thành Thái thứ 6.
Đền Bà Chúa Thác Bờ (Ảnh sưu tầm)
Đền Thác Bờ phía hữu ngạn huyện Cao Phong tọa lạc trên sườn đồi Sầm Lông, thuộc xóm Đền. Trước đây đền Thác Bờ chủ yếu được dựng lên từ tranh, tre, nứa, lá ngay dưới chân Thác Bờ. Sau này, nước dâng cao do Nhà máy thủy điện Hòa Bình trên Sông Đà khởi công xây dựng nên ngôi đền phải di rời lên sườn núi ngay cạnh bờ sông. Vào mùa khô muốn thăm đền, du khách phải leo bộ khoảng hơn 100 bậc. Nhưng vào mùa mưa nước dâng lên sát nền móng đền, khách có thể lên thẳng khi thuyền bè cập bến.
Ngoài thờ bà Chúa Thác Bờ, đền hiện nay còn thờ các vị thần, thánh trong tín ngưỡng dân gian người Việt như: Công đồng quan lớn, Ngũ vị Tôn ông; bà chúa Sơn Trang (Động Sơn Trang); Tứ phủ Thánh cô, Tứ phủ Thánh cậu; Đức Đại vương Trần Quốc Tuấn; Tứ phủ Chầu bà; Tam toà Đức Thánh Mẫu…
Đền Thác Bờ tuy không hoành tráng, đồ sộ như nhiều nơi khác nhưng vẫn rất uy nghi và nổi tiếng linh thiêng. Nơi đây có địa thế phong thủy hài hòa và hùng vĩ, sau lưng là núi, trước mặt là sông nước hữu tĩnh, thuyền bè qua lại. Lễ hội Đền Bờ diễn ra từ ngày 7 tháng giêng và kéo dài tới hết tháng 3 âm lịch. Tuy nhiên, ngay từ tháng Chạp, nơi đây đã tấp nập dòng người đổ về lễ tạ, khiến tàu thuyền đậu kín các bến cảng.
Chợ Bờ
Thung Nai không thích hợp với những trò giải trí rầm rộ và ồn ào mà thay vào đó là những phút giây bình yên, tĩnh lặng thư giãn bên bạn bè, người thân, hòa mình vào không khí trong lành của núi rừng. Cứ đến mỗi buổi sáng cuối tuần, nơi đây lại tươi vui hơn bởi có chợ nổi Thác Bờ.
Chợ nổi Thác Bờ chỉ họp vào buổi sáng chủ nhật và cũng tan chợ khá sớm, tầm khoảng 8h là đã thưa thớt người qua lại. Không quá phô trương, chợ nổi Thác Bờ là nơi thông thương của các ghe thuyền trên sông Đà, người dân mang những sản vật đã đánh bắt được từ đêm hôm trước mang ra bán để đem về những niềm vui nho nhỏ.
Suối Trạch
Suối Trạch là một trong những địa điểm không nên bỏ qua khi vào Thung Nai. Nơi đây được ví như một bể tắm thiên nhiên tuyệt vời với dòng nước xanh mát và những khối đá nhấp nhô giữa lòng suối.
Suối Trạch như một bể bơi trong lành và mát rượi giữa những ngày hè oi bức (Ảnh sưu tầm)
Suối Trạch cứ bình yên chảy qua năm tháng, dòng nước len lỏi qua từng khe đá, mềm mại, sóng nước lăn tăn gợi lên sự thoải mái, làm cho bạn có cảm giác thư thái, bỏ qua bao bộn bề công việc để sống cùng thiên nhiên tươi đẹp.
Đền Thượng Bồng Lai
Tọa lạc tại chân núi Đầu Rồng, thuộc khu 3, thị trấn Cao Phong, tỉnh Hòa Bình, cách trung tâm thành phố Hòa Bình khoảng 10km về phía nam, đền Bồng Lai (hay còn gọi là đền Thượng Bồng Lai) thờ Đệ nhị thượng ngàn tiên nương (tức Cô Đôi Thượng Ngàn) và các chư vị tiên thánh Tứ Phủ.
Đền Thượng Bồng Lai (Ảnh sưu tầm)
Không chỉ nổi bật với kiến trúc đẹp, đền Bồng Lai còn thu hút du khách bởi không gian thanh tịnh và màu xanh bạt ngàn của núi rừng Tây Bắc.
Tất cả tạo nên một quang cảnh đẹp tựa chốn bồng lai, để lại ấn tượng khó quên trong lòng mỗi du khách khi có dịp đặt chân tới đây.
Đền Bồng Lai có 4 ngày lễ chính trong năm là lễ khai xuân (14/1 âm lịch), lễ tiệc Cô Đôi thủ đền (2/2 âm lịch), lễ vào hè (14/4 âm lịch) và lễ tất niên (14/12 âm lịch)
Du lịch Tân Lạc
Động Thác Bờ
Động Thác Bờ thuộc xóm Bưng, xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc, động nằm ngay trên bến Ngọc ở sườn núi phía bắc, trong dãy núi Chủa bên bờ hồ Hòa Bình. Với nhiều câu chuyện lịch sử và cũng là nơi tránh trú sóng to gió lớn nên do đó, động Thác Bờ từ lâu đã thu hút du khách thập phương đến bái vọng và du lịch.
Động Thác Bờ mùa cạn nước (Ảnh sưu tầm)
Đến đây, du khách sẽ bắt gặp những hình thù kỳ lạ và khá sinh động. Bạn có thể thỏa sức chiêm ngưỡng và tưởng tượng ra những hình thù khác nhau của nhũ đá như cá chép hóa rồng, cây vàng, cây bạc, ô trời, lọng trời, dàn đàn đá, dàn cồng chiêng Mường… Khối dưới đất mọc lên, khối từ trên sà xuống, vô cùng đa dạng.
Vào mùa nước cạn, du khách muốn tham quan động phải leo bộ gần 100 bậc đá từ chân núi đến cửa động. Mùa nước dâng, du khách đi từ thuyền sang nhà nổi, trên một bè ghép bằng tre bương chạy dài khoảng hơn 40m là vào thẳng cửa động.
Đến động Thác Bờ, bạn có thể kết hợp tham quan các điểm du lịch gần như đền Bà chúa Thác Bờ, suối Trạch, đảo và nhà nghỉ Cối xay gió, chợ Bờ họp vào sáng chủ nhật, bản và động Ngòi Hoa, bè nuôi cá lồng trên hồ… hoặc đi thăm bản Mường Giang Mỗ, đập thủy điện Hòa Bình…
Bản Ngòi Hoa
Nằm cách cảng Thung Nai gần một giờ đi tàu trên hồ thủy điện sông Đà, bản Ngòi thuộc xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc là một trong những bản cổ đẹp nhất của Hòa Bình. Theo dòng lịch sử thăng trầm trải qua nhiều thập kỷ nơi đây vẫn là ốc đảo nằm tách biệt sâu trong lòng hồ thuỷ điện Hoà Bình, không có đường bộ, phương tiện đi lại chủ yếu là thuyền tôm, bè mảng, cuộc sống của người dân bản nơi đây dường như tách biệt với thế giới bên ngoài.
Bản Ngòi là một địa điểm du lịch sinh thái rất đẹp ở Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Bản Ngòi là nơi cơ trú của đồng bào dân tộc Mường, sống chủ yếu dựa vào đánh bắt thủy sản tại lòng hồ Hòa Bình. Để làm nên vẻ đẹp cho ngày hôm nay, hàng chục hộ dân đã di dời những căn nhà thân yêu của mình gần sát lòng hồ lên trên cao phục vụ cho việc đắp đập xây dựng thủy điện sông Đà. Đến với bản Ngòi du khách cảm nhận nơi đây vẫn giữ được nét đẹp nguyên sơ với những nếp nhà sàn mái cọ, các mế, các em mặc váy Mường chân chất thôn quê.
Động Hoa Tiên
Động Hoa Tiên gồm 2 cửa cách nhau gần 20m: cửa phía Đông nam và cửa phía Nam. Cửa Đông nam có chiều cao 5m; rộng tầm 6m. Cửa hướng Nam cao 6m; rộng 9m. Cửa động cao hơn nền động khoảng gần 10m, nếu các bạn muốn vào động du khách phải đi qua cầu thang bằng sắt, bắc ở hai cửa vào.
Khi các bạn đặt chân vào trong động du khách hết sức ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tuyệt vời của đá với vô vàn khối nhũ đá, măng đá, cột đá nhiều vô số các hình thù hấp dẫn du khách qua ánh sáng đèn những nhũ đá măng đá, cột đá phản chiếu ánh sáng lấp lánh.
Động chính: Với chiều dài 61m; rộng 27m, từ cửa đi vào rẽ trái đi chừng 50m, động được chia thành 2 ngách nhỏ khi vào thăm quan động du khách bắt gặp vô vàn các nhũ đá nơi đây. Các khối có các hình thù vô cùng lý thú. Hình thì như vân vũ, hình như ông Bụt, ông Tiên toạ lạc trên các đám mây hồng ngũ sắc rực rỡ muôn màu. Trên vòm trần ta bắt gặp nhũ đá trông mềm mại rủ từ trên xuống tựa như một chiếc chân váy mầu vàng rực rỡ như vừa được giặt xong vẫn còn vương trên đó những giọt nước li ti đọng lại long lanh.
Ngách động phía Bắc: Có chiều dài 60m; rộng 12m được ngăn cách với động chính bằng một dãy cột đá, măng đá cao xếp thành từng hàng lớn. Qua bức tường tự nhiên này du khách tiến vào lòng động. Nền động gồ ghề bởi các ruộng bậc thang nối tiếp nhau có chiều hơi dốc lên. Động này dài 60m, phía ngoài rất rộng có chỗ tới trên 20m, càng vào trong càng thu hẹp lại. Trần động cao trung bình 15m. Ngay tại đầu ngách này du khách bắt gặp một hồ nước nông, đây là điểm đầu cho cả một dãy dài các hồ nước nhỏ kế tiếp nhau tạo thành các ruộng bậc thang. Càng vào sâu lòng động càng thu nhỏ lại, không gian nơi đây yên tĩnh, ở đây với vô vàn các khối nhũ đá, cột đá, măng đá nhiều hình thù kỳ bí, với ngai vàng lọng tía quả là một tuyệt tác của thiên nhiên qua thăng trầm của thời gian.
Lũng Vân
Ai đã từng ghé chơi Hòa Bình đều biết đến những giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc Mường, chia ra thành bốn xứ Mường cổ mang tên Mường Bi, Mường Vang, Mường Thàng, Mường Động. Địa danh Lũng Vân nằm ở độ cao khoảng 1.200m so với mặt nước biển, quanh năm phủ mây mù, lại được bao bọc bởi núi Trâu, núi Pó, núi Tiên nên còn được biết đến với tên gọi Thung Mây.
Lũng Vân cũng có những thời điểm săn mây rất đẹp (Ảnh sưu tầm)
Được mệnh danh là “Nóc nhà xứ Mường”, Lũng Vân cùng Bắc Sơn, Địch Giáo và Ngổ Luông là 4 xã vùng cao thuộc tỉnh Hòa Bình còn giữ được nhiều nét cổ của dân tộc Mường. Con đường quanh co dẫn vào trung tâm xã ngập sắc xanh của cây cỏ, thi thoảng điểm xuyết vài nụ hoa leo và cải vàng xứ Mường.
Tọa lạc ở nơi cao nhất Mường Bi, Lũng Vân bước ra từ truyền thuyết “Đẻ đất Đẻ nước” của người Mường với sự cách trở về giao thông so với phần còn lại của xứ Mường Bi. Cũng vì lẽ đó, Lũng Vân được bảo tồn khá nguyên vẹn, từ những mái nhà sàn dốc hình con rùa với đức tin con rùa tượng trưng cho sự vững chãi đến những bộ váy của người phụ nữ Mường.
Thức dậy ở Lũng Vân vào buổi sáng sẽ thấy những áng mây chờn vờn khắp núi rừng làng bản, rồi khi mặt trời ló dạng, những tia nắng chọc thủng tầng mây ùa vào thung lũng, làm long lanh hơn những giọt sương đọng trên lá, ánh lên nét huyền ảo của ruộng bậc thang. Tất cả hòa quyện tạo nên bức tranh thơ tuyệt diệu giữa miền sơn cước.
Thác Mu
Cách Hà Nội khoảng 140km, thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn – Ngổ Luông (Lạc Sơn), Thác nằm ở xóm Mu, xã Tự Do, huyện Lạng Sơn, Hòa Bình. Nghe cái tên Thác Mu chắc hẳn rằng rất nhiều người không biết đến nó, thế nhưng khi nhìn những hình ảnh về thác nước này thì ai phải ngạc nhiên trước vẻ đẹp tự nhiên mà huyền ảo đến vậy. Thác đây được ví tựa như “chốn bồng lai tiên cảnh“.
Thác Mu, Hòa Bình là một điểm đến thu hút (Ảnh sưu tầm)
Dòng thác nước trắng xóa đổ ập xuống tạo thành từng tầng trông rất là đẹp mặt, dòng nước xanh rì, xung quanh là những rừng cây rừng xanh cao chót vót, khung cảnh thật nên thơ. Nhiều người chưa biết nơi đây bởi vì khung cảnh khá là hoang sơ, các dịch vụ vui chơi, giải trí, văn hóa, nghệ thuật… chưa được phát triển và chỉ được dân phượt hay tới trong vài năm gần đây.
Bản Đá Bia
Bản Đá Bia, thuộc xã Tiền Phong, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình. Chỉ cách trung tâm Hòa Bình khoảng 100km, nhắc đến Bản Đá Bia, xã Tiền Phong, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, không mấy ai là không biết đến một vùng đất nguyên sơ đang bắt đầu hình thành và phát triển loại hình du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cuối tuần. Bản Đá Bia tập trung những ngôi nhà sàn cổ làm Homestay, những món ăn dân giã của người Mường Ao Tá, những chum rượu cần say lòng người, những nét văn hóa đặc trưng đậm chất “bản địa” mộc mạc, dễ gần, mến khách, những vẻ đẹp thiên nhiên kì vĩ mà thơ mộng làm ngây ngất lòng người.
Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh
Khu bảo tồn thiên nhiên thuộc địa phận 4 xã Tân Pheo – Trung Thành – Đoàn Kết – Đồng Chum, huyện Đà Bắc. Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh có diện tích tự nhiên khoảng chừng 5.000 ha, là một khu rừng già, đa dạng về thảm thực vật, động vật, có cảnh vật hoang sơ. Ngoài chức năng bảo tồn và duy trì nguồn động thực vật quý hiếm, rừng Phu Canh còn có chức năng duy trì và phát triển hệ thống rừng phòng hộ sông Đà.
Chùa Tiên
Chùa Tiên – Mẫu Đầm Đa (hay còn được người dân gọi là Chùa Tiên – Đầm Đa) là một ngôi chùa thuộc địa phận xã Phú Lão, Lạc Thủy. Chùa được Bộ văn hóa – Thông tin Việt Nam cấp bằng di tích lịch sử văn hóa vào năm 1989. Khu Du lịch Chùa Tiên – Đầm Đa là một quần thể du lịch bao gồm nhiều hang động, đền chùa. Chùa nằm bên kia sườn dãy núi Hương Sơn Chùa Hương. Ngoài ra thì quần thể danh thắng Chùa Tiên là di chỉ khảo cổ học cấp quốc gia.
Khi bước đến quần thể chùa Tiên, bạn sẽ đi vào khu vực Lão Nội, Lão Ngoại, nơi có nhiều động lẻ và nhiều trầm tích còn nguyên bản, muôn bình vạn dạng có bầu sữa mẹ, bọc trăm trứng, đài sen, nón ba tầng, suối vàng, suối bạc là những vật phẩm thiên nhiên ban tặng cho vùng Phú Lão.
Lễ hội chính của chùa Tiên được tổ chức vào 3 ngày: 4 – 6 tháng Giêng và kéo dài cho đến hết tháng Tư âm lịch. Mỗi năm lễ hội lại được tổ chức quy mô hơn, đông vui hơn, du khách bốn phương tìm về nhiều hơn. Gọi là lễ hội Chùa Tiên, nhưng đây là lễ hội chung cho cả khu di tích mà địa điểm chính được đặt ở Chùa Tiên.
Theo truyền thuyết, Chùa Tiên được xây dựng từ rất xa xưa theo lối kiến trúc nhà sàn với nguyên vật liệu là tranh tre nứa lá. Trải qua nhiều năm tháng, ngôi chùa đã bị xuống cấp. Đến năm 1998, bằng nguồn vốn trùng tu tôn tạo di tích và sự đóng góp của chính quyền và nhân dân trong xã, ngôi chùa đã được trùng tu tôn tạo khang trang như ngày nay. Đến dâng hương tại Chùa Tiên, du khách sẽ có dịp được bày tỏ lòng thành kính lên các đức Phật các ước mong của mình. Phía sau Chùa Tiên ngay trong dãy núi Tung Sê, du khách sẽ được tới thăm danh thắng Động Tiên với nhiều điều huyền bí.
Nhà máy in tiền Chi Nê
Nhà máy in tiền đầu tiên của chính quyền cách mạng Việt Nam (1946 – 1947) được Chính phủ, Bộ Tài chính và Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn đặt tại Đồn điền Chi Nê nay thuộc địa bàn xã Cố Nghĩa – huyện Lạc Thủy – tỉnh Hòa Bình. Tại đây, những “tờ bạc tài chính cụ Hồ” đầu tiên mang sứ mệnh lịch sử lớn lao trong những ngày đầu độc lập của chính quyền cách mạng đã ra đời, đây là nơi lưu giữ những dấu ấn lịch sử đầu tiên trong những năm tháng đầy khó khăn của chính quyền cách mạng nói chung và của Bộ Tài chính nói riêng.
Du lịch Mai Châu
Đèo Thung Khe
Nằm giữa Tân Lạc và Mai Châu (Hòa Bình) trên đường quốc lộ 6, đèo Thung Khe hay đèo Đá Trắng buổi sớm là bầu trời trong trẻo, buổi trưa là nắng gắt trời xanh, buổi chiều dìu dịu với ánh nắng chiều và đêm là sương mù giăng khắp lối. Với độ cao hơn 1000m so với mực nước biển, đứng trên đỉnh đèo Thung Khe bạn có thể phóng tầm mắt tận hưởng bức tranh toàn của Mai Châu xinh đẹp, xanh tươi và bình yên ngay dưới chân.
Đèo Thung Khe hay còn gọi là đèo Đá Trắng (Ảnh sưu tầm)
Đến với đèo Thung Khe, du khách không khỏi ấn tượng với cảnh sắc thiên nhiên vô cùng hùng vĩ, tươi đẹp với con đường đèo mềm mại, quanh co phủ ngập bởi màu xanh tươi mới của cỏ cây. Một trong những vẻ đẹp đặc trưng ghi dấu ấn của đèo Thung Khe đó chính là những màn sương mù dày đặc, bao phủ quanh đèo khiến người ta có cảm giác mình đang lạc vào xứ sở thần tiên.
Cột cờ Mai Châu
Qua khỏi đèo Thung Khe, trước khi xuống đến ngã 3 Tòng Đậu để đi vào trung tâm Mai Châu, bạn sẽ đi qua một điểm mà không thể bỏ lỡ đó là cột cờ Mai Châu. Trước kia, khu vực này vốn chỉ là một khoảng đất trống mà từ đó có thể ngắm toàn cảnh Mai Châu, sau này được cơi nới đổ bê tông và dựng lên ở đó một chiếc cột cờ.
Cột cờ là địa điểm có thể ngắm toàn cảnh Mai Châu (Ảnh sưu tầm)
Cột cờ Mai Châu là điểm dừng chân vô cùng độc đáo khi bạn tới du lịch nơi đây. Đứng từ cột cờ, dưới ánh nắng vàng bạn sẽ nhìn bao quát được cả thung lũng Mai Châu từ xa, nhìn thấy mây trắng lững lờ bên sườn núi giống như mình đang lạc vào chốn bồng lai. Khi bạn đến mai Châu mà không ghé cột cờ quả thật đáng tiếc, đây cũng là địa điểm mà nhiều bạn trẻ dừng chân chụp ảnh
Bản Lác
Đặc sản của bản Lác, Mai Châu trước hết phải kể đến khung cảnh thiên nhiên tuyệt vời ở nơi đây. Nếu là lần đầu tiên ghé thăm mảnh đất này, bạn chắc chắn sẽ bị choáng ngợp ngay từ khi ngồi trên xe để leo lên những con đèo khúc khuỷu, quanh co, hai bên là dãy núi đá sừng sững và vực dốc thăm thẳm.
Một góc bình yên Bản Lác (Ảnh sưu tầm)
Bản Lác đã là một điểm du lịch cộng đồng rất quen thuộc với rất nhiều người. Không phải là một nơi sầm uất, tấp nập, không hào hoa tráng lệ, không cao sơn mỹ vị mà tất cả đều dân dã, tự nhiên, gần gũi thân thiện khiến du khách một lần tới đây sẽ nhớ mãi không quên. Bản Lác còn là nơi in đậm bản sắc văn hóa người Thái trắng 5 dòng họ người dân tộc Thái sinh sống ở bản Lác là Hà, Lò, Vì, Mác, Lộc. Trước đây dân bản họ chỉ sống dựa và nghề trồng lúa nương và dệt thổ cẩm, sau này vẻ đẹp tiềm ẩn của bản Lác đã dần được du khách khám phá. Và cũng từ đó mọi người trong bản đều làm về du lịch và cái tên bản Lác là một trong những vùng trọng điểm về du lịch ở Mai Châu.
Bản Poom Coọng
Pom Coọng nghĩa là bản của những quả đồi nằm trên cái trống lớn, ngụ ý chỉ đồng ruộng – một cái tên giàu tượng hình và nhiều ý nghĩa. Bản Pom Coọng, có ý nghĩa rất hay và độc đáo, từ ”Pom” trong tiếng Thái là quả đồi, còn ”Coọng” nghĩa là cái trống, ghép cả hai từ Pom Coọng với nhau có nghĩa là bản làng có những quả đồi nằm bên trên một cái trống lớn, ngụ ý sâu xa chỉ đồng ruộng mênh mông.
Mặt trời mọc trên bản Pom Coọng (Ảnh sưu tầm)
Bản Văn
Bản Văn (Ảnh sưu tầm)
Cách trung tâm thị trấn Mai Châu chỉ khoảng 1km, Bản Văn nằm dưới chân núi Pù Văn là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Thái, người Thái ở đây chủ yếu sống bằng nghề các nghề truyền thống như dệt vải, trồng lúa nước, chăn nuôi…
Cùng với đồng bào dân tộc Thái huyện Mai Châu, người Thái ở bản Văn sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước, chăn nuôi và các nghề truyền thống như dệt vải, đan lát. Đi sâu vào trong bản đến gia đình nào cũng thấy đường làng ngõ xóm được quét dọn sạch sẽ, công trình phụ hợp vệ sinh. Những ngôi nhà sàn hiện đại vẫn lưu giữ được nét cổ truyền sẵn sàng đón nhận du khách tới thăm quan nghỉ dưỡng.
Đến với Bản Văn du khách sẽ được tìm hiểu những món ăn độc đáo của người Thái như: xôi đồ, cá nướng, cơm lam – món ăn đặc sản không thể thiếu trong dịp lễ tết. Trước kia lương thực người Thái dùng hàng ngày là gạo nếp, xôi nếp đồ là món ăn đặc trưng của người Thái. Từ gạo nếp, người Thái có thể đồ thành xôi và trộn với ngô hay sắn hoặc nhuộm lá cây làm xôi ngũ sắc. Ngoài xôi, người Thái cũng chế biến cơm nếp thành cơm lam – món ăn được du khách ưa thích và cũng là món quà đầy hương vị Tây Bắc để du khách làm quà khi trở về. Cách thị trấn không xa nhưng bản Văn vẫn còn giữ nguyên những nét hoang sơ mộc mạc của người Thái.
Bản Bước
Bản Bước (Ảnh sưu tầm)
Cách trung tâm huyện khoảng 25km về phía Tây Nam, Bản Bước xã Xăm Khòe nằm trọn trên một khu đồi được bao phủ bởi rừng cọ xanh. Xóm Bước vẫn giữ được nét nguyên sơ, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Cũng vì lẽ đó mà nơi đây được chọn để xây dựng dự án “Bản người Thái gắn với du lịch”.
Điểm thú vị và khác biệt khi du lịch ở Bản Bước là du khách có thể đến và nghỉ lại dài ngày tại bản có thể là 2 – 3 tháng. Trong khoảng thời gian đó, du khách sẽ được thăm quan tập quán canh tác lúa nước, làm nương, nếu muốn, du khách có thể trực tiếp tham gia lao động sản xuất với bà con dân tộc nơi đây. Nhiều hoạt động hấp dẫn như theo chân những cô gái mười bẩy đôi mươi lên đồi kiếm bông lau dệt chăn, nệm, leo núi ngắm cảnh… Thấy được sự khéo léo tinh tế trong từng đường kim mũi chỉ của cô gái Thái “nhíp phà” (khâu chăn). Đêm về, người dân bản Bước đón du khách bằng những vòng xòe cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái.
Nhà trưng bày hiện vật cổ vật văn hóa Thái – Mai Châu
Lên Mai Châu hỏi anh Kiều Văn Kiên, quê xã Đồng Trúc (Thạch Thất – Hà Nội), chưa chắc đã nhiều người biết. Nhưng nếu hỏi anh Kiên thì có rất nhiều người biết tới và chỉ đường tận nhà.
Suốt 10 năm nay, chỉ cần nghe nơi nào, bất cứ nhà nào có đồ vật cũ của người Thái là anh lập tức lên đường. Anh rất sợ thời gian sẽ làm hư hỏng và thất lạc chúng. Không chỉ ở vùng Mai Châu, anh Kiên còn lặn lội đến khắp các tỉnh hàng xóm khác như Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An thậm chí còn sang cả nước bạn Lào hoặc bất cứ vùng nào có người Thái cư ngụ để tìm hiểu và sưu tập và truyền bá những giá trị văn hóa cổ để người dân cùng yêu mến và giữ gìn cho thế hệ sau.
Hiện toàn bộ số cổ vật được chuyển về và lưu trữ tại nhà văn hóa bản Văn. Đến đây bạn sẽ được chiêm ngưỡng những đồ vật cổ của người Thái suốt hàng trăm năm phát triển, những bộ tiền cổ vô giá, được sưu tập và bảo quản cẩn thận.
Hang Mỏ Luông
Cũng không quá xa trung tâm thị trấn Mai Châu, nằm sát QL15 nhìn về phí bản Lác, Pom Coọng là hang Mỏ Luông (tên gọi cũ là hang Bó Luông). Tiếng Thái Bó Luông có nghĩa là mạch nước lớn. Đó là mạch nước bắt nguồn từ trong lòng dãy núi Pù Khà. Mạch nước này chảy ra cánh đồng phía Tây, nhân dân địa phương đã đào đắp thành hồ chứa nước và đặt tên là hồ Mỏ Luông.
Hang Mỏ Luông (Ảnh sưu tầm)
Hang Chiều
Để lên tới Hang Chiều du khách phải trải qua 1200 bậc đá, dọc bên cạnh cửa hang có cây Xà Pùng cổ thụ đứng sừng sững trước cửa hang. Hang chiều gồm có 2 tầng, sau khi đi hết bậc đá, du khách sẽ bắt gặp tầng hang thứ nhất, nơi đâu có chiều dài khoảng 50m rộng hơn 40m, vòm trần có chiều cao trung bình khoảng 55m.
Để lên Hang Chiều, bạn sẽ phải leo một số kha khá bậc thang (Ảnh sưu tầm)
Không gian thoáng đãng, du khách có thể hô hấp bình thường không lo áp suất gây thiếu không khí như khi vào những hang động nhỏ hẹp. Trải qua hàng nghìn năm bào mòn, những măng đá ở hang Chiều đều mang những hình thù phức tạp, sần sùi, uốn lượn.
Hang Chiều nằm ở hướng Tây Nam của thị trấn Mai Châu. Cửa hang rộng khoảng 10 – 15m, dài ngược lên đỉnh núi khoảng hơn 30m, cách khu dân cư khoảng 350m. Càng lên cao nhìn xuống, thị trấn Mai Châu trù phú và thơ mộng càng hiện ra rõ nét.
Làng bích họa Hải Sơn, Mai Châu
Hải Sơn là một thôn nghèo tại xã Mai Hịch, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình chuyên độc canh trồng rau để sinh sống. Với cảnh quan thiên nhiên đẹp, đời sống sinh hoạt của cư dân khá hiền hòa nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, người dân nơi đây mong muốn phát triển thêm dịch vụ du lịch cộng đồng để đa dạng hóa nguồn thu nhập, để thoát nghèo.
Làng bích họa Hải Sơn nằm ở xã Mai Hịch, Mai Châu (Ảnh sưu tầm)
Chính vì vậy, “Làng bích họa du lịch cộng đồng” được thực hiện nhằm mời gọi du khách bốn phương đến với bà con, thưởng thức các sản vật sạch của một xã vùng núi Tây bắc, tận hưởng những kỳ nghỉ, những chuyến đi vui vẻ, thoải mái ở một vùng quê yên bình.
“Làng bích họa du lịch cộng đồng” là sáng kiến nằm trong khuôn khổ dự án Phát triển thôn bản thông qua du lịch dựa vào cộng đồng thân thiện với môi trường do Tổ chức Bánh mỳ cho Thế giới (BfW) tài trợ với mục tiêu góp phần phát triển và cải thiện đời sống của người dân tộc tại Việt Nam.
Thác Gò Lào
Gò Lào là tên một con thác nằm ở khu vực xã Phúc Sạn, cách trung tâm Thị trấn Mai Châu khoảng 15km. Thác Gò Lào còn có tên gọi khác là thác Gò Mu, được coi một thác nước đẹp nằm tại xã Phúc Sạn, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Đường tới thác Gò Lào khá gian nan, nhưng nơi đây lại có khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ.
Thác Gò Lào (Ảnh sưu tầm)
Du khách phải trải qua con đường nhỏ quanh co, có những đoạn nhỏ và gấp, lại có những đoạn khá xấu đòi hỏi sự điêu luyện của người cầm lái chạy từ dốc Thung Khe (dốc Đá Trắng), xuống sườn thung lũng Ba Khan. Hai bên đường dẫn tới thác cảnh vật vô cùng sống động, bắt mắt và tươi đẹp. Du khách sẽ được ngắm nhìn những nếp nhà nhỏ xinh của người Mường dưới chân núi, hồ Ba Khan hùng vĩ, thơ mộng và cả những rừng trúc thẳng tắp một màu xanh.
Ba Khan
Ba Khan là một xã thuộc huyện Mai Châu (Hoà Bình) cách Hà Nội chừng 100km. Từ trung tâm thành phố Hoà Bình, du khách phải đi khoảng chừng 50km theo hướng QL6 đi Mai Châu để tới được Ba Khan. Đến chân đèo Thung Khe, bạn rẽ ngay ở ngã ba trước đèo.
Ba Khan như một Hạ Long trên cạn (Ảnh sưu tầm)
Vì giao thông ở đây khá thuận lợi và chặng đường cũng không quá dài thế nên Ba Khan được rất nhiều phượt thủ lựa chọn làm điểm đến để tận hưởng và thưởng ngoạn cảnh sắc tuyệt đẹp nơi đây.
Các món ăn ngon tại Hòa Bình
Nói đến đặc trưng ẩm thực cũng như lao động sản xuất của người xứ Mường là nói đến một câu rất đặc trưng: “Cơm đồ, nhà gác, nước vác, lợn thui, ngày lui, tháng tới”, vì thế đối với cư dân Mường, với nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, canh tác lúa nước, cơm nếp và lúa nương là thứ không thể thiếu, là món ẩm thực mang ý nghĩa lớn để cảm ơn trời đất cho mùa màng bội thu.
Cá nướng sông Đà
Cá được đánh bắt từ sông Đà, cách chế biến cá khá đơn giản. Sau khi được làm sạch, cá được ngâm trong nước muối cho tự sạch ruột. Trước khi đem kẹp nướng, cá cũng được xát muối quanh thân và nướng trong nhiều giờ.
Dễ dàng bắt gặp cá kẹp que tre nướng ở mọi nơi khi du lịch Thung Nai (Ảnh sưu tầm)
Cá nướng được đặt trên lá chuối xanh, ăn kèm với lá sấu non, lá mơ và lá lốt, đinh lăng, chấm với muối ớt xanh. Cá nướng thơm ngon, thịt chắc, da giòn, xém cạnh, mặn vừa đủ. Thịt cá ngọt chấm muối, cuộn trong lá lốt vừa làm mất vị tanh của cá vừa làm vị cá thêm đậm đà, càng ăn càng ngọt. Hương thơm lừng của củi than, vị mặn mòi của muối cùng vị thơm của tre và cá khiến du khách khó lòng bỏ qua.
Thịt lợn mán Hòa Bình
Lợn bản Hòa Bình (hay còn gọi là lợn mán) là một giống lợn nhỏ, đây là loại lợn được lai từ lợn rừng và lợn nhà. Thịt lợn mán ở Hòa Bình được chăn thả trên các sườn đồi thấp, có mùi thơm và thịt chắc hơn thịt lợn nuôi tại gia. Lợn được nuôi thả và tự kiếm ăn nên thịt rất săn chắc, ăn mềm, ít mỡ và không bị ngấy. Nên chất lượng thịt của loại lợn này được đánh giá là rất thơm ngon.
Thịt lợn mán Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Không giống như giống lợn nuôi thông thường, lợn mán thường rất nhỏ, trọng lượng chỉ trên dưới 10kg, thịt rất săn chắc do chủ yếu là được nuôi thả. Tại một số nơi, lợn mán còn được nuôi như vật nuôi bởi chúng rất ưa sạch sẽ và dễ thương. Đặc trưng của lợn mán là da đen dày, mỡ mỏng, thịt chắc rất thơm ngon. Do đó lợn mán được bán với giá rất cao, thậm chí lên đến vài trăm nghìn một cân thịt.
Lợn mán vốn là một trong những loài lợn rừng hoang dại, tuy nhiên trong quá trình săn bắt và thuần hóa người dân tộc Mường đã đưa lợn mán thành nguồn nhu yếu phẩm cho cuộc sống hàng ngày. Lúc đầu là để phục vụ nhu cầu thực phẩm, trải qua thời gian lợn mán trở nên tín ngưỡng và nét độc đáo trong văn hóa ẩm thực miền núi Tây Bắc.
Gà chạy bộ Thung Nai
Với địa hình là đồi núi cao, gà được nuôi ở Thung Nai là những chú gà chạy bộ đích thực. Thịt sẽ dai chắc và thơm hơn so với gà ở dưới xuôi. Ngoài gà trong bữa ăn chính, bạn có thể đặt nhà nghỉ chuẩn bị thêm 1 vài con (tùy số lượng người) để nướng vào buổi tối.
Gà nướng than hoa ở Thung Nai (Ảnh sưu tầm)
Sau khi gà được tẩm ướp gia vị của người dân tộc Mường sẽ được kẹp vào cây và nướng trên than hồng cho tới khi chín vàng là ăn được.
Thịt lợn muối chua
Là món đặc sản núi rừng Hòa Bình không khó chế biến nhưng đòi hỏi sự cầu kỳ, tỉ mỉ trong khâu chế biến. Muốn món thịt muối chua ngon thịt lợn phải được tuyển chọn từ thịt ba chỉ của những con lợn choai, thả rông dài ngày. Sau khi thái miếng được ướp với muối và riềng khô giã nhỏ, rồi trộn với rượu nếp cái và men lá rừng giã nhỏ sao cho thật ngấm. Một nguyên liệu không thể thiếu đó là thính được làm từ gạo rang rồi giã nhỏ.
Thịt lợn muối chua Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Thịt sau khi đã bóp với thính và các gia vị thì đem ủ thịt. Để thịt được ngon thay vì ống tre, ống nứa một chiếc bồ lót lá chuối được sử dụng để ủ thịt chua. Cứ một lớp gạo rang giã dập trộn muối, lại đến một lớp thịt ướp nguyên liệu ở trên cho đến khi đầy bồ. Khâu cuối cùng là đêm bồ thịt muối chua treo lên gác bếp củi đun ủ một đến hai tuần. Điểm khác biệt của món thịt chua là ngoài vị chua lên men tự nhiên, vị ngọt của thịt lợn Mường còn có vị bùi ngậy của bì.
Ở Hòa Bình món thịt muối chua Thung Nai được dùng trong những dịp lễ Tết, cưới hỏi, hay có tiệc lớn hoặc để đãi khách quý trong nhà. Ngày nay món ăn này đã trở thành thương hiệu của ẩm thực Hòa Bình, du khách đến đây du lịch đừng quên thưởng thức món ăn đặc biệt này nhé.
Cơm lam
Không biết món cơm độc đáo này ra đời từ khi nào mà chỉ biết rằng người dân miền núi thường phải đi rừng nên họ luôn mang theo một chút gạo để khi đói sẽ chặt lấy ống tre, ống nứa bên đường, bỏ chút gạo và chút nước suối để nướng những ống cơm ăn qua bữa. Cũng bởi dễ làm thế mà không ngờ nay đã được tôn lên thành một món ăn đặc sản của núi rừng – đó là món cơm lam. Món cơm lam có rất ở nhiều nơi khu vực Tây Bắc từ người Tày, Thái, Nùng, Mông, Mường, … đều có loại cơm này. Tuy nhiên ở Hoà Bình là nổi tiếng hơn cả vì nơi đây có loại gạo nương thơm lại độc.
Đến Mai Châu có thể dễ dàng tìm gặp món cơm lam (Ảnh sưu tầm)
Ngày nay, cách làm cơm lam đã có đôi chút khác so với trước, con người không làm cơm lam để “cho qua bữa” nữa mà cơm lam đã trở thành một sản phẩm du lịch để người ta ăn “chơi” . Tuy nhiên, chúng ta vẫn dễ dàng nhận ra giá trị truyền thống của món ăn độc đáo này, nó vẫn mang đầy đủ dáng dấp của một nền văn hoá bản địa. Để thêm phần phong phú thì cơm lam có thể ăn chung cùng với thịt gà, thịt nước, măng chua…nhưng ngon nhất vẫn là cơm lam chấm muối vừng.
Ống cơm lam của người Hoà Bình thường nhỏ hơn và có mùi vị khác với Cơm Lam của các dân tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi như Cao Bằng, Tuyên Quang, Lạng Sơn…Tuy cơm lam Hoà Bình không có hạt Lạc, hạt đậu trong đó nhưng được thay bằng mùi thơm đặc trưng của dừa và nước cốt dừa, mùi của mía, của lá rừng Hoà Bình.
Xôi nếp nương
Người ta tạo ra màu xôi từ các thứ cây thân cỏ, sau đó lần lượt cho gạo màu đỏ xuống trước, sau là màu xanh, vàng, tím, trắng cho lên trên cùng. Khi xôi chín, dỡ ra rồi trộn với nhau hoặc để riêng từng màu thành loại xôi nhiều màu với hương vị khác nhau trông rất đẹp mắt.
Xôi nếp nương Mai Châu (Ảnh sưu tầm)
Xôi nếp nương được nấu từ các nguyên liệu có màu sắc khác nhau, được chiết xuất từ thiên nhiên. Đây chính là nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực các vùng miền dân tộc trên đất nước
Rau rừng thập cẩm đồ
Rau đồ thập cẩm là món ăn lâu đời của người Mường mang đậm phương thức hái lượm cổ, bởi lẽ rau đồ là việc đồ tổng hợp nhiều loại rau rừng cùng một lúc. Các loại rau bao gồm rau cải mèo, rau bợ, rau đồng, búp sung, rau đốm, lá và hoa đu đủ, lá Lốt và hoa chuối.
Rửa sạch rồi thái nhỏ tất cả các loại rau, lá này rồi trộn với ít muối và cho vào chõ đồ khoảng 15 – 20 phút, đến khi gửi thấy mùi thơm nghĩa là rau đã chín. Các công đoạn hái rau, sơ chế, đồ rau rất đơn giản, tuy nhiên điều đặc biệt của món rau đồ là là phải đi hái được tổng hợp các loại rau mới ngon. Khi ăn chấm với bỗng rượu nấu vớiớt lòng cá – loại nước chấm đặc biệt của dân tộc Mường Hòa Bình.
Món rau rừng đồ thập cẩm rất phổ biến (Ảnh sưu tầm)
Ớt lòng cá – nước chấm của món rau đồ là sự kết hợp của nhiều loại nguyên liệu khác nhau, bao gồm gừng, ớt, cà chua, bỗng rượu, mẻ, thì là, hành lá và lòng cá. Đây là sự kết hợp dựa trên nguyên tắc hài hòa âm dương, lòng cá mang tính hàn, lạnh, dễ đau bụng nên tính dương, nóng của ớt và gừng để át tính hàn đồng thời có tác dụng khử mùi tanh của lòng cá.
Món rau đồ thập cẩm không chỉ là món ăn mà lá Lốt có trong món này còn phát huy tác dụng chữa bệnh đau bụng do lạnh rất hiệu quả. Món rau đồ thập cẩm được người Mường sử dụng trong những bữa ăn hàng ngày.
Măng đắng
Măng ngon là thứ mầm cây thuộc họ tre, trúc, mai, vầu, sặt, nứa mới nhú khoảng 1-2 đốt ngón tay trở xuống, phần thân còn lại ngập trong đất. Hòa Bình có rất nhiều loại măng khác nhau, từ nhỏ như ngón tay tới to như bắp chân. Mỗi loại lại có cách chế biến và vị khác nhau.
Măng đắng Hòa Bình, món này có thể mua về làm quà sau chuyến đi (Ảnh sưu tầm)
Khi bóc bẹ ra, thân măng trắng muốt, nuột nà. Mùa xuân là mùa ngọt ngào nhất, mùa con ong đi lấy mật. Những đụn măng non tươi đội đất để vươn mình cùng anh chị em. Đó là lúc măng đã bắt đầu đắng. Vị đắng cứ tăng dần theo lớp mo nang chuyển từ trắng sang xanh, sau tiếng sấm đầu xuân.
Măng chua nấu thịt gà
Măng chua được người dân ở đây ủ bằng măng tươi khi hái trên rừng về, nếu là măng giang sẽ chặt nhỏ bằng ngón tay, còn măng mai, măng tre thì chỉ lấy phần non và băm thật nhỏ hoặc thái lát mỏng.
Thịt gà nấu măng chua, thêm chút hạt dổi thì các bạn khỏi chê (Ảnh sưu tầm)
Sau khi thái xong ngâm măng nước sạch khoảng 24 giờ để khử hết mùi hăng, chất đắng, sau đó vớt ra rửa sạch ngâm tiếp với nước muối 2 – 3 ngày để măng lên men. Khi nào thấy nước chuyển sang màu đục như nước gạo, có vị chua có thể sử dụng được. Măng chua làm đúng kỹ thuật, miếng măng phải giữ nguyên được màu trắng của măng tươi, nước không được có váng màu vàng.
Điều khiến măng chua ở đây ngon không nơi nào sánh kịp là măng được muối bằng nước suối nên hương vị có phần đặc trưng hơn măng muối bằng nước giếng. Măng chua có thể bảo quản hàng năm ở trong chum nhưng khi lấy ra vẫn trắng ngần, thơm nức…Có một thứ gia vị đặc biệt không thể thiếu chính là hạt dổi, bởi mùi thơm, hăng nhẹ của hạt dổi rất đặc trưng chẳng giống bất cứ loại nguyên liệu nào. Canh chua thịt gà mà thiếu hạt dổi là thiếu mất một phần hương sắc núi rừng.
Trên bếp than đỏ lửa, bập bùng, hạt dổi được cho vào nướng chín rồi đập giập. Sau đó rắc nhẹ lên bát canh nóng đang còn bốc khói thơm nghi ngút.
Chả cuốn lá bưởi
Món chả không phải là món ăn mới lạ của người Mường, vì đâu đâu cũng chế biến món này trong mâm cỗ nhưng chả cuốn lá bưởi có lẽ chỉ vùng đất này mới có. Thông thường người Mường hay chọn lá bưởi ta, bưởi dại, bưởi chua vì theo người chế biến, loại lá bưởi này sẽ rất thơm, cay nồng và đậm đà hơn bưởi lai. Chả cuốn lá bưởi ăn khi nóng thì tuyệt ngon.
Chả cuốn lá bưởi là món đặc sản của người Mường (Ảnh sưu tầm)
Khi thưởng thức, dư vị chả đậm đà, lạ miệng. Cảm nhận đầu tiên là vị thơm nồng, cay cay của lá bưởi, vị thơm ngọt của thịt lợn hòa vào các gia vị khiến cho miếng chả vừa mềm vừa thơm ngon. Đặc biệt, chả cuốn lá bưởi ngon nhất khi chấm với muối ớt cùng với hạt dổi nướng.
Thịt trâu nấu lá lồm
Thịt trâu nấu lá lồm hay lá nồm là một đặc sản của người Mường ở Hòa Bình tạo cảm giác đằm thắm, gần gũi, ngon miệng và gắn với đời sống, phong tục người dân tộc Mường bao đời nay.
Thịt trâu nấu lá lồm là một món ăn đơn giản nhưng nó lại tạo nên một thương hiệu riêng cho người Mường nơi đây nhờ nét đặc sắc của lá lồm.
Thịt trâu nấu lá lồm thường thấy trong các mâm cỗ ở Hòa Bình (Ảnh sưu tầm)
Món ăn tuy rằng không khó ở khâu chế biến nhưng với khâu chọn nguyên liệu lại nhất định phải thật kỹ lưỡng.Thịt trâu vốn dĩ có mùi nhưng khi được nấu cùng với lá lồm thì nó sẽ tạo nên hương vị hết sức độc đáo, đầu tiên là vị thanh chua của lá lồm đã đánh tan mùi gây của thịt, tiếp theo là miếng thịt no lửa chín mềm ngon quấn lấy đủ đầy gia vị béo ngậy, thơm lừng. Đây là món ăn đặc sản Hòa Bình của người dân tộc Mường.
Chả rau đáu
Người Mường bảo rằng, món chả rau đáu là món ăn cổ truyền và là đặc sản Hòa Bình nơi đây. Món ăn này được sử dụng phổ biến vào dịp Tết và vẫn được rất nhiều người ưa chuộng cho đến nay.
Chả rau đáu (Ảnh sưu tầm)
Để làm được sự khác biệt của món chả rau đáu, những người dân bản xứ nơi đây đã phải lặn lội cả chục cây số mất cả ngày trời bên những khe suối trên rừng để tìm rau xanh tươi và đúng hương vị của nó. Chính sự khan hiếm của rau rừng, nên cho dù là khách quý của gia chủ, nhưng nếu không báo trước khi đến thăm thì rất khó có cơ hội để thưởng thức món ăn độc đáo này.
Canh loóng chuối
Món canh loóng rất dễ chế biến và rất đơn giản về mặt nguyên liệu chứ không cầu kỳ như nhiều món ăn khác. Để chế biến được món ăn này, người Mường chuẩn bị các nguyên liệu, gia giảm như thân cây chuối gòng không quá non cũng không quá già, xương hoặc chân giò lợn mán, lá lốt, lá tía tô hái trên rừng hoặc trong vườn nhà, hạt dổi. Tất cả các nguyên liệu này đều dễ kiếm, đồng bào tự làm được, không phải đi mua, kể cả xương lợn mán cũng nuôi được nên rất tươi ngon.
Khi chặt chuối, phải chọn giống chuối gòng thân cao, trắng, không chát, lấy đoạn giữa, bỏ đi phần ngọn và phần gốc. Chuối chặt về, bóc bỏ lớp vỏ già bên ngoài để lấy nguyên phần lõi non có màu trắng, mềm, vị ngọt mát. Dùng dao thái lát mỏng từng miếng rồi cho vào chậu ngâm nước lã để chuối tiết ra nhựa và giữ được màu trắng. Ở các bản Mường, giống chuối gòng được trồng ở vườn nhà, ven suối, bìa rừng rất nhiều.
Rượu cần
Rượu cần là loại rượu không thể thiếu trong gia đình người Mường khi tiếp khách, vui chơi, uống trong đám cưới, mừng nhà mới, thờ cúng, lễ tạ…Rượu cần Hoà Bình là một nét văn hoá của người dân tộc Mường tỉnh Hoà Bình. Rượu được chưng cất theo phương pháp truyền thống sử dụng những nguyên liệu tự nhiên cho quá trình lên men. Vì vậy mà chất lượng rượu ở đây luôn được đánh giá cao.
Bánh uôi
Bánh uôi giản dị, tượng trưng cho tình yêu thương. Trong những ngày lễ, Tết, trên mâm cỗ của gia đình người Mường không thể thiếu loại bánh này. Bánh uôi là đặc sản của người Mường ở Hòa Bình, bánh có rất nhiều tên gọi như bánh tình yêu, bánh cặp, bánh vợ chồng hay bánh đoàn kết…. Bánh là niềm tự hào của người Mường, là một nét độc đáo trong nền văn hóa ẩm thực của người dân ở đây.
Bánh uôi thường có trong những dịp lễ quan trọng của người Mường (Ảnh sưu tầm)
Trong tiếng Mường, bánh uôi được goị là “peẻng Uôi”. Không ai biết bánh uôi có từ khi nào, kể cả những cụ cao niên trong làng, chỉ biết rằng bánh đã được truyền qua nhiều thế hệ. Trong những ngày lễ Tết, bánh là một vật phẩm không thể thiếu trên mâm cỗ trong gia đình người Mường ở Hòa Bình.
Đặc sản Hòa Bình mua về làm quà
Quất hồng bì Kỳ Sơn
Quất hồng bì là loại cây thân gỗ, cao khoảng 3 – 5m, thường mọc hoặc được trồng nhiều ở các tỉnh miền Bắc nước ta. Quất hồng bì còn có tên gọi khác là “hoàng bì”, “quất bì”, “kim đạn tử”, “do bì”, “do mai”… Tên khoa học của hồng bì là Clausena lansium (Lour.) Skeels, thuộc họ cam quýt. Không chỉ ngon, loại quả này còn có nhiều tác dụng đối với sức khỏe.
Món quất hồng bì là ặc sản ở đây (Ảnh sưu tầm)
Không biết tự bao giờ, cây quất hồng bì ở xã Dân Hòa (Kỳ Sơn, Hòa Bình) đã trở thành cây ăn quả không thể thiếu trong vườn của người dân nơi đây. Hộ nào trồng ít thì 5 – 6 cây, hộ trồng nhiều với số lượng lên đến vài chục, thậm chí hàng trăm gốc.
Tháng 7 là thời điểm quất hồng bì hoặc nhâm vòng) vào vụ thu hoạch. Hàng trăm điểm bán hồng bì dọc tuyến quốc lộ 6 đoạn từ xã Dân Hòa qua Dân Hạ đến thị trấn Kỳ Sơn (Kỳ Sơn) tấp nập người mua. Với nguồn cung có hạn, gần như chỉ những ai ghé qua vùng đất Dân Hòa đúng thời điểm này mới có cơ hội thưởng thức những chùm hồng bì dày cùi mà ngọt lịm mang hương rất riêng này.
Cam Cao Phong
Cam được biết đến là một loại cây ăn quả có cùng họ với bưởi. Nó có tên khoa học là Citrus sinensis. Quả cam nhỏ hơn quả bưởi, vỏ mỏng, khi chín có màu da cam, thường có vị ngọt hoặc hơi chua. Những quả cam có vị biến đổi từ ngọt đến chua, chứa vitamin A, canxi và chất xơ.
Cam Cao Phong (Ảnh sưu tầm)
Các giống cam trồng tại huyện Cao Phong đều có nguồn gốc từ nơi khác. Về đặc tính cam Cao Phong có thể trồng ở các khu vực sản xuất có dạng đồi núi thấp. Thường trồng ở độ cao khoảng 300m so với mực nước biển. Đồng thời, được bao quanh bởi những dãy núi đá vôi, tầng đất canh tác dày, thoáng khí, hàm lượng dinh dưỡng cao. Cây cam cao phong thích hợp trồng ở nơi có khí hậu ôn hòa, nhiệt độ thấp hơn các nơi khác từ 3 – 4 độ C.
Mía tím Hòa Bình
Giống cây có màu tím thẫm, thân bóng mịn, lóng dài, vị ngọt thơm. Đây là một trong những món dân dã bình dị mà nhiều người tới Hòa Bình chọn mua làm quà. Cây mía Hòa Bình nổi tiếng nhất là mía Phong Phú (Tân Lạc). Cây to, cao tới gần 2m, ít mắt. Mía mềm, ngọt mà không gắt, mùi thơm đặc trưng.
Bạn sẽ gặp rất nhiều hàng mía ven đường QL6 (Ảnh sưu tầm)
Bưởi đỏ Tân Lạc
Bưởi đỏ Tân Lạc có vị ngọt của mía, vị thơm của những mùa vàng nếp nương đã để lại ấn tượng khó phai trong lòng người thưởng thức. Trong quan niệm của người Việt từ xưa đến nay trong ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ, quả bưởi được tượng trưng cho hành thổ, trung tâm của vạn vật biểu tượng của sự đầy đủ, sung túc. Vì thế trong mâm ngũ quả ngày Tết, quả bưởi được đặt trang trọng ngay chính giữa mâm ngũ quả.
Quả bưởi đỏ Tân Lạc (Ảnh sưu tầm)
Đây là giống bưởi với quả tròn, vỏ màu vàng, khi chín chuyển màu vàng, phớt hồng. Phần cùi khi chín có màu hồng đỏ, khối lượng vẻn vẹn tầm 1kg. Đặc biệt múi và vách múi dễ tách rời nhau và múi bưởi đỏ hồng, mọng nước, ăn giòn, ngọt không he đắng.
Mật ong Lạc Sơn
Ong được nuôi ở xã vùng cao Tự Do (Lạc Sơn). Mật ong ở vùng này nguyên chất, sánh quyện, dậy mùi thơm của hương núi, hoa rừng. Bà con nuôi ong thả rừng ở đây tiết lộ, để thu mật ong nguyên chất phải chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ thu mật, phễu lọc, thùng quay mật, chổi quét ong, dao cắt, bình phun khói găng tay, khay cắt nắp, thùng chuyển cầu ong…
Mật ong Lạc Sơn (Ảnh sưu tầm)
Trước khi quay mật, tất cả dụng cụ phải được rửa sạch, lau khô. Thời điểm thích hợp để quay là khi đàn ong đã vít nắp 60 – 70%. Khi quay mật, thao tác giũ ong để lấy mật phải thật lưu ý giữ an toàn cho ong chúa. Cầu ong luôn được giữ ở tư thế thẳng đứng, cánh tay cố định, rung mạnh từ cổ tay làm cho ong thợ rụng xuống đáy thùng và phải rung liên tục không cho ong đậu tiếp vào cầu.
Chè Shan Tuyết Pà Cò
Những gốc chè ở đất Pà Cò này, ngày trước là của người Thái Bao La nuôi dưỡng, đến khi họ không ở nữa mới truyền lại cho người Mông giữ. Người ta từng ghi nhận, cách đây hơn 100 năm, Lefevre Pontalis, một nhà thám hiểm người Pháp đã tiến hành một cuộc khảo sát về sản xuất và buôn bán chè giữa sông Đà ở miền núi phía Bắc Việt Nam từ Hà Nội qua Chợ Bờ (Hoà Bình), Mộc Châu, Lai Châu, Mường Tè rồi sang Trung Quốc. Biết đâu đấy, thứ chè tuyết đặc sản Pà Cò kia chẳng đã theo chân những thương nhân đến những vùng, miền xa xôi.
Ít người biết Mai Châu có một loại chè Shan Tuyết khá nổi tiếng (Ảnh sưu tầm)
Một số lịch trình du lịch Hòa Bình
Phượt Thung Nai 2 ngày
Mai Châu là địa điểm du lịch nổi tiếng nhất ở Hòa Bình (Ảnh: RuudNguyen.com)
Ngày 1 : Hà Nội – Thác Thăng Thiên (Kỳ Sơn) – Hòa Bình – Thung Nai
- 7h: Các bạn xuất phát từ trung tâm Hà Nội
- 9h: Đến Thác Thăng Thiên, các bạn mua vé tham quan, trưa nghỉ ngơi ăn uống ngay trên đường.
- 14h: Các bạn xuất phát từ thác Thăng Thiên đi Thung Nai.
- Đến tối các bạn nghỉ ngơi thưởng thức ẩm thực Thung Nai, đốt lửa trại và ngắm trăng lòng hồ sông Đà. Hãy nhớ đặt phòng và đồ ăn trước khi tới Thung Nai nhé.
Ngày 2 : Thung Nai – Du lịch lòng hồ – Hà Nội
- 7h : Dậy sớm vệ sinh cá nhân, ăn sáng rồi thuê thuyền đi thăm một số địa điểm tham quan như Động Thác Bờ, đền Bà Chúa Thác Bờ, đảo Dừa, thưởng ngoạn cảnh đẹp của lòng hồ Thung Nai.
- 11h : Các bạn quay lại chỗ nghỉ ăn trưa, nghỉ ngơi tránh nắng.
- 15h-16h: Tùy vào điều kiện nắng và thời tiết để lựa chọn có bơi tự do trên lòng hồ không nhé.
- 16h: Các bạn lên đường xuất phát về Hà Nội.
Hà Nội – Mai Châu – Kim Bôi
Ngày 1 : Hà Nội – Hòa Bình – Mai Châu (137km)
- 7h – 9h : Các bạn xuất phát từ trung tâm Hà Nội.
- 9h: Tới Thành phố Hòa Bình, các bạn có thể ghé thăm Bảo tàng văn hóa Mường và thăm nhà máy thủy điện Hòa Bình. Trên dọc sông Đà có thể dừng nghỉ ngơi ăn trưa tại các nhà hàng ven sông.
- 13h – 16h30: Tiếp tục khởi hành từ Hòa Bình – Mai Châu và trên đường đi có thể dừng chân tại đèo Thung Khe ăn ngô nướng, thịt xiên và chụp ảnh check in. Lên đến điểm dừng chân cột cờ ngắm thị trấn Mai Châu có thể dừng lại chụp ảnh toàn cảnh thung lũng Mai Châu từ trên cao.
- Đến tối ngủ các homestay nhà sàn Mai Châu, thưởng thức ẩm thực Mai Châu. Nếu đi cả nhóm đông thì các bạn có thể tổ chức các hoạt động tập thể, xem múa và đốt lửa trại.
Ngày 2 : Mai Châu – Cao Phong – Kim Bôi
- 7h : Khởi hành theo hướng QL6 về TP Hòa Bình, đến gần dốc Cun thì rẽ vào khu du lịch Kim Bôi.
- Các bạn ăn uống nghỉ ngơi, có thể tắm tại các khu suối khoáng nóng Kim Bôi.
Ngày 3 : Kim Bôi – Bãi Chạo – Hà Nội
- 7h : Khởi hành từ Kim Bôi đi theo đường về Lương Sơn, trên đường về các bạn có thể ghé qua một vài điểm du lịch của Lương Sơn như Động Đá Bạc, Suối Ngọc Vua Bà.
Mai Châu – Mộc Châu – Ba Khan
Ngày 1 : Hà Nội – Hòa Bình – Mai Châu (137km)
- 7h : Các bạn xuất phát từ trung tâm Hà Nội, đi theo hướng QL6 hướng đi Hòa Bình. (Nếu đi bằng oto có thể tham khảo tuyến đường tránh Hòa Lạc-Hòa Bình)
- 9h30 : Nghỉ ngơi ăn uống thư giãn bên võng và chụp ảnh tại đèo đá trắng Thung Khe. Sẽ đẹp hơn nếu các bạn đi vào một ngày nắng.
- Đến trưa lên tới Mai Châu, các bạn thuê nhà sàn và ăn trưa. Đến chiều có thể đi chơi một số địa điểm quanh bản, hoặc thuê xe đạp đi dạo quanh bản.
- Tối các bạn ngủ ở Mai Châu, nếu đi đông thì có thể tổ chức đốt lửa trại buổi tối nhé.
Ngày 2: Mai Châu – Mộc Châu (80km)
- Dậy sớm ăn sáng khoảng 7h xuất phát đi Mộc Châu, quãng đường còn lại chỉ khoảng 80km.
- Trên đường về trung tâm Mộc Châu các bạn có thể ghé vào Thông Cuông, Pa Phách.
- Buổi trưa ăn trưa tại Mộc Châu, nhận phòng cất đồ rồi chiều tiếp tục khám phá Mộc Châu.
- Chiều các bạn có thể lựa chọn các điểm để đi như Rừng thông bản Áng, Đồi chè Trái Tim, Thung lũng mận Nà Ka, tháp Dải Yếm, Happy Land…
- Đến tối ăn uống nghỉ ngơi ngủ Mộc Châu. Nhớ thưởng thức các món đặc sản mộc châu như bê chao…
Ngày 3 : Mộc Châu – Hà Nội (200km)
- 7h: Dậy sớm ăn sáng và vệ sinh cá nhân.
- 8h: Các bạn có thể di chuyển đi tham quan nốt một số điểm chưa đi được từ hôm trước.
- 13h: Từ Mộc Châu đi theo QL6 trở lại Hà Nội, các bạn có thể dừng ăn ở một số quán ăn nổi tiếng hay mua một bịch sữa chua nếp cẩm trên Quốc lộ 6 về làm quà. Khi về đến gần Mai Châu, rẽ theo đường đi Ba Khan để tranh thủ khám phá nơi này.
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Mai Châu, Hòa Bình
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch phượt Thung Nai
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Kim Bôi, Hòa Bình
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch thiên đường Ba Khan
Xem thêm:Khám phá những thác nước tuyệt đẹp nhất ở Hòa Bình
Xem thêm: Các món ăn ngon tại Hòa Bình
Discussion about this post