Hà Giang là một tỉnh điểm cuối của vùng Đông Bắc nước ta. Dân cư chủ yếu của Hà Giang là các dân tộc thiểu số như: H’Mông, Thái, La Chí, Lô Lô…
Hà Giang, một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng (Ảnh: Diệp Loan)
Đây cũng là một trong những tỉnh miền núi nghèo nhất nước ta. Hiện nay, du lịch Hà Giang đang là điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là những bạn trẻ yêu thích du lịch phượt và ưa khám phá.
Nếu bạn đi vào mùa hoa tam giác mạch thì có thể đi trong vòng 2 ngày hoặc thoải mái hơn là 3 ngày 2 đêm. Còn đối với tham quan với hình thức đi phượt, ngắm cảnh bình thường bạn có thể đi trong vòng 4 ngày 3 đêm. Nhìn chung, tùy theo thời gian của từng người mà các bạn hãy lựa chọn cho mình lịch trình phù hợp nhất.
Hà Giang phía Đông giáp tỉnh Cao Bằng, phía Tây giáp tỉnh Yên Bái và Lào Cai, phía Nam giáp tỉnh Tuyên Quang phía Bắc giáp Trung Quốc. Hà Giang có diện tích tự nhiên là 7.884,37 km2, trong đó chỗ rộng nhất từ tây sang đông dài 115 km và từ bắc xuống nam dài 137 km. Cực bắc của Hà Giang cũng là điểm cực bắc của Tổ quốc, cách Lũng Cú chừng 3 km về phía đông, có vĩ độ 23 độ 13’00”
Hà Giang có nhiều thế mạnh để phát triển các hình thức du lịch (Ảnh: Bích Phương)
Hà Giang được thiên nhiên ưu đãi với nền văn hoá lâu đời thuộc niên đại đồ đồng Đông Sơn, có các di tích người tiền sử ở Bắc Mê, Mèo Vạc. Đây cũng là tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thuộc vùng Đông Bắc sinh sống, với 22 dân tộc có nhiều phong tục tập quán, văn hoá truyền thống và những lễ hội rất sinh động đã làm Hà Giang trở thành nơi hấp dẫn du khách đến tham quan. Bên cạnh đó, Hà Giang có cảnh quan môi trường độc đáo của một tỉnh miền núi với những dãy núi cao đá tai mèo ở phía bắc và những cánh rừng bạt ngàn ở phía nam. Năm 2010 Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn (CVĐC CNĐĐV) được UNESCO công nhận là thành viên của mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu. Tháng 9 năm 2012 Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì đã được công nhận là Di tích quốc gia Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì. Hà Giang còn nhiều khu rừng nguyên sinh chưa được khai thác, môi trường sinh thái trong lành và chứa đựng nhiều tiềm ẩn kỳ thú. Các rừng đá trập trùng, nhấp nhô ẩn hiện trong mây bạc, nhiều đỉnh núi cao trên 2.000 m như Pu Ta Kha, Tây Côn Lĩnh; nhiều hang động đầy bí ẩn như Tùng Bá, Lùng Má, (Vị Xuyên), Tùng Vài (Quản Bạ), Hang Mây, Sảng Tủng (Đồng Văn).
Nên đi phượt Hà Giang vào thời điểm nào
- Tháng 1: Hoa đào, hoa mận, hoa cải vàng. Tháng 4 với chợ tình Khâu Vai, tháng 5 mùa nước đổ ải.
- Tháng 9-10 mùa lúa chín vàng rực, tháng 11 là mùa hoa tam giác mạch, tháng 12 ở Hà Giang có tuyết rơi.
- Tháng 10-11, bạn nên đi vào tuần thứ 3 của tháng 10 cho tới khoảng đầu tháng 11 là đẹp nhất.
- Thời gian trước và sau Tết âm lịch là thời gian hoa mận và hoa đào nở trắng xóa khắp các bản làng, đồi núi. Khoảng tháng 6-8 là mùa hè, Hà Giang có nắng chan hòa. Nếu bạn đi vào tháng 9 là mùa lúa chín vùng cao, thời điểm này nếu bạn kết hợp với đi Hoàng Su Phì quá tuyệt.
Có nhiều khoảng thời gian đẹp để có thể đi du lịch Hà Giang (Ảnh: Bích Phương)
Hướng dẫn đi đến Hà Giang
Khoảng cách từ Hà Nội tới TP Hà Giang khoảng chừng 300km. Vì vậy có rất nhiều lựa chọn phương tiện du lịch cho mình.
Để khám phá Hà Giang, phương tiện tuyệt vời nhất là xe máy (Ảnh: Bích Phương)
Nhưng có hai phương tiện thường xuyên sử dụng chính để di chuyển tới Hà Giang:
- Xe máy: Nếu bạn muốn chinh phục Hà Giang, bạn có thể lựa chọn đi xe máy mất khoảng 8-10 tiếng tùy vào tốc độ chạy xe. Tuy nhiên cảnh vật từ Hà Nội tới Hà Giang không đặc sắc.
- Xe khách: Bạn có thể tiết kiệm thời gian và sức lực bằng cách đi xe khách bắt ở bến xe Mỹ Đình tới thành phố Hà giang. Thời gian di chuyển mất khoảng 4-5 giờ đồng hồ. Tới thành phố, bạn thuê xe máy để khám phá Hà Giang là một lựa chọn tuyệt vời.
Lưu trú tại Hà Giang
Homestay nhưng Hà Giang vẫn luôn cháy phòng vào các dịp lễ (Ảnh sưu tầm)
Tuy là một điểm đến được đông đảo khách du lịch lựa chọn vào mỗi dịp nghỉ nhưng cách dịch vụ khách sạn nhà nghỉ ở Hà Giang cũng chưa có nhiều và đa dạng. Vào các dịp 2/9 hay 30/4 thì tình trạng thiếu phòng và bị nâng giá vào những dịp lễ là điều thường xuyên gặp phải. Để tránh điều này các bạn nên có sẵn phương án đặt phòng cho đoàn mình trước khi đi, tham khảo thông tin danh sách các khách sạn nhà nghỉ tại Hà Giang.
Thường thì khi các bạn khi đi du lịch Hà Giang đều cố gắng đến Lũng Cú và trải nghiệm ngủ ít nhất một đêm tại Đồng Văn bởi đây là vùng đất có nhiều địa điểm và hoạt động thú vị và cũng là nơi phù hợp nhất để nghỉ ngơi sau một ngày khám phá cao nguyên đá và những cánh đồng tam giác mạch.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp phòng khách sạn ở Đồng Văn không còn thì các bạn có thể di chuyển tới các địa điểm như Phó Bảng hoặc ngay trên xã Lũng Cú.
Khách sạn tại Hà Giang
Trước đây, Tp Hà Giang và các huyện hầu hết đều chỉ tồn tại các khách sạn dạng nhỏ nhưng cùng với việc các số nhu cầu khách du lịch lớn nên các khách sạn tại đây được đầu tư chất lượng tốt hơn. Tuy không thể so sánh với các thành phố lớn nhưng các khách sạn này nhìn chung khá đẹp, cung cấp đầy đủ các loại dịch vụ cho khách.
Nhà nghỉ tại Hà Giang
Nhà nghỉ, một trong những loại hình lưu trú phổ biến nhất ở Hà Giang. Do giá thành rẻ và số lượng nhiều nên nhà nghỉ thường thu hút được các nhóm bạn trẻ đi phượt, du lịch bụi Hà Giang. Về cơ bản, các nhà nghỉ cũng có đầy đủ những gì mà khách sạn cung cấp tuy nhiên chất lượng sẽ thấp hơn một chút, đấy là sự khác biệt cơ bản.
Homestay tại Hà Giang
Hình thức du lịch homestay ở Hà Giang hiện đang rất được phát triển (Ảnh sưu tầm)
Homestay là hình thức đi du lịch cộng đồng khá đặc trưng vùng Tây Bắc và loại hình này phù hợp dành cho những du khách muốn khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu về phong tục tập quán của người dân địa phương. Hiện nay các bạn có thể yên tâm vì hầu hết các huyện du lịch của Hà Giang đều phát triển dịch vụ homestay, phổ biến nhất là các dịch vụ homestay ở Đồng Văn, Quản Bạ, Xín Mần, Hoàng Su Phì.
Các địa điểm du lịch ở Hà Giang
Nếu hỏi các điểm đến đặc trưng của Hà Giang là gì thì mình chắc nhiều bạn sẽ có thể trả lời ngay đó là: Cột cờ Lũng Cú, Cổng trời Quản Bạ hay Cao nguyên đá Đồng Văn, nhà vua Mèo… thế nhưng ở Hà Giang còn rất rất nhiều những điểm đến đẹp mà chắc hẳn nhiều bạn chưa từng biết đến.
Hà Giang có rất nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn (Ảnh: Bích Phương)
Ngoài Hà Giang ra thì trên RuudNguyen.com còn nhiều địa điểm khác để các bạn khám phá nữa.
Chợ Quyết Tiến
Chợ Quyết Tiến nằm ngay ven quốc lộ 4C, có diện tích hơn 1.000 m2, thuộc huyện Quản Bạ, cách trung tâm thị trấn Tam Sơn 7 km và cách Thành phố Hà Giang 38 km. Chợ chỉ họp vào sáng thứ 7 hàng tuần lúc trời còn chưa sáng và thường chỉ kéo dài đến hết trưa.
Chợ Quyết Tiến (Ảnh sưu tầm)
Cũng giống như các chợ phiên khác, chợ Quyết Tiến là nơi tập trung giao lưu, buôn bán sản vật của đồng bào dân tộc các xã của huyện. Hàng hóa nông sản chủ yếu được đem ra chợ bán đều được những người dân nơi đây làm nên, từ những bó rau tự trồng, vài nải chuối hay con lợn, con gà,…. Những món đặc sản nổi tiếng của Hà Giang như phở Tráng Kìm, thắng cố, cháo ấu tẩu… cũng được bày bán tại chợ.Do ở trên địa hình hiểm trở nên đồng bào nơi đây rất ít khi được giao lưu gặp gỡ, do đó các ngày chợ phiên được người dân hết sức mong chờ.
Cổng trời Quản Bạ
Cổng trời với cái tên dường như là đưa du khách một bước lên mây chạm đến bầu trời mà bao người muốn chinh phục. Thường là một nơi rất xa và cao là nơi tiếp giáp giữa bầu trời và đất. Ngoài ra nó còn là nơi hội tụ những sinh khí tốt và tiếp nhận hội tụ.
Núi đôi Quản Bạ từ điểm ngắm toàn cảnh trên cổng trời (Ảnh: Diệp Loan)
Đây là một địa danh nổi tiếng của Hà Giang với độ cao hơn 1500m cách thành phố Hà Giang khoảng 43 km. Cổng trời nằm ở giữa 2 đỉnh núi và hạ thấp vừa đủ một con đường chạy qua và cũng chính là đoạn đầu của con đường hạnh phúc, cửa ngõ đầu tiên của Hà Giang. Đứng trên ngọn núi có thể ngắm nhìn được toàn cảnh núi rừng Tây Bắc.
Cổng trời có một vị trí vô cùng thuận lợi xa xa trước mặt là hình ảnh núi đôi Cô Tiên mờ mờ ảo ảo trong sương mù và những tia nắng đón chào ngày mới. Đứng ở trên đỉnh thì mây núi sương mù hòa quyện lại với nhau tạo nên một khung cảnh như chốn bồng lai tiên cảnh. Có thể nói đây là một địa điểm tuyệt vời để bạn có thể chiêm ngưỡng ngắm toàn bộ bức tranh thiên nhiên hùng vĩ.
Núi Đôi Quản Bạ
Núi Đôi Quản Bạ, nằm cạnh QL4C, cách thị xã Hà Giang chừng 40 km. Hai trái núi này gắn với truyền thuyết Núi Cô Tiên thi vị.
Núi đôi Quản Bạ trên cánh đồng Tam Sơn (Ảnh sưu tầm)
Theo các nhà khoa học thì Núi Đôi được cấu tạo bằng đá Đô lô mít. Do quá trình phong hóa đá lăn đồng đều theo sườn núi làm lùi dần sườn và hạ thấp dần đỉnh núi, cuối cùng tạo nên hình nón như hiện nay. Đá Đôlômit bị phong hóa (do quá trình tự vỡ) thành các hạt sạn và cát rất dễ dàng di chuyển theo sườn xuống dưới chân do trọng lực và nước chảy tràn trong mùa mưa. Đặc biệt, còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hình nón của Núi Đôi nói riêng và của các ngọn núi có hình chóp nón nói chung là có sự đan xen của các đứt gãy, hướng khác nhau làm đá bị phá hủy dễ dàng hơn. Núi Đôi thuộc kỷ Đệ Tứ – có niên đại cách ngày nay khoảng 1,6 triệu đến 2 triệu năm cách ngày nay. Ngoài Núi Đôi ra còn có một mực cao hơn gồm các đồi dạng nón được hình thành theo con đường tương tự nhưng ở giai đoạn cổ hơn, thể hiện rõ nhất là ba ngọn núi đang tồn tại ở khu vực thị trấn Tam Sơn như hiện nay.
Du khách đến đây không khỏi ngạc nhiên với “tác phẩm nghệ thuật” mà tạo hóa đã ban tặng cho vùng đất này. Giữa những núi đá trùng điệp và ruộng bậc thang nổi lên hai trái núi có hình dáng, thế đứng ngồ ngộ khiến bất cứ ai cũng phải ngỡ ngàng.. “Núi Đôi” nổi tiếng đã tạo cho thung lũng Quản Bạ một cảnh quan độc nhất vô nhị hết sức hấp dẫn, một “Tòa Thiên Nhiên” giữa lòng thung lũng mang đầy huyền thoại, thu hút du khách gần xa đến chiêm ngưỡng. Với địa thế đẹp, thời tiết trong lành của vùng cao, vùng núi đôi Quản Bạ đang trở thành khu du lịch nghỉ dưỡng hấp dẫn của tỉnh Hà Giang.
Rừng thông Yên Minh
Yên Minh là thị trấn cách thành phố Hà Giang khoảng 100km về phía Đông Bắc, men theo quốc lộ 4C từ Cán Tỷ lên trung tâm phố huyện chạy qua 3 xã: Bạch Đích, Na Khê, Lao Và Chải. Cung đường Yên Minh kéo dài 50km từ Quản Bạ, hai bên đường thông mọc thẳng tắp, trải dài hàng chục km, đón chào những phượt thủ bằng những con đường quanh co, uốn lượn cùng làn sương mờ mờ ảo ảo phía xa xa.
QL 4C chạy dài với những rừng thông bên đường (Ảnh sưu tầm)
Ngắm nhìn rừng thông Yên Minh từ trên cao xuống, cảm giác như bạn vừa được đi trên mình một con sóng với những khúc uốn quanh, mềm mại. Đặc biệt là, bên cạnh những ngọn núi cao có những con sông trải dài lên tới thượng nguồn. Sự kết hợp hài hoà giữa sông núi mây trời sẽ giúp bạn có thêm nhiều những trải nghiệm hấp dẫn và cảm nhận vẻ đẹp trữ tình đặc biệt của mảnh đất nơi này.
Chợ Bạch Đích (Yên Minh)
Từ thành phố Hà Giang, dọc theo đường Quốc lộ 4C từ Quản Bạ – Yên Minh; đi hơn 70 km, đến địa phận xã Na Khê và cách thị trấn Yên Minh chừng 20 km thì rẽ trái (có biển chỉ dẫn) đi khoảng 20 cây số nữa là đến xã Bạch Đích. Bạch Đích là xã biên giới với 6 thôn bản giáp ranh Trung Quốc, tổng chiều dài đường biên hơn 7 km. Xã có một nét riêng, độc đáo, không nơi nào tại đây có được là có đến 3 phiên chợ trong một tháng, gồm: chợ Bản Muồng, chợ Mốc 358 và chợ trung tâm xã. Các chợ đều họp theo phiên vào ngày Thân và ngày Dần hằng tháng (tính theo Âm lịch).
Chợ mốc 358 là phiên chợ họp ngay trên đường biên giới (Ảnh sưu tầm)
Nói đến chợ Mốc 358 hay còn gọi là chợ Mốc 9, đây vừa là chợ phiên, lại vừa là chợ cửa khẩu. Chợ có vị trí nằm ngay bên chân mốc, đi thêm chục bước chân là chạm tới barier Cửa khẩu Bạch Đích. Chợ họp theo phiên, nếu không đúng phiên, cửa khẩu dù vẫn hoạt động bình thường nhưng khu chợ vắng bóng kẻ mua, người bán. Chợ họp từ khoảng 6 giờ đến tầm 12 – 13 giờ trưa, các quầy hàng nằm dọc 2 phía biên giới, cách đường biên chừng 10m.
Dốc Thẩm Mã
Con dốc Thẩm Mã nối con đường từ Yên Minh tới Phố Cáo. Chính vì nối hai địa danh nổi tiếng trong hành trình du lịch Hà Giang nên hầu như những ai tới đây đều phải đi qua con dốc này. Tên gọi của con dốc cũng khá cuốn hút người ta khám phá. Theo những người già làng kể lại, công cụ di chuyển xưa kia gần như duy nhất chỉ phụ thuộc vào sức ngựa. Và để thẩm định cũng như đánh giá ngựa tốt hay không, người ta thường cho ngựa chở hàng nặng từ chân dốc lên đến đỉnh. Chú ngựa nào vượt qua được sẽ được giữ lại để làm công cụ phục vụ sản xuất còn nếu không sẽ bị làm thịt. Dốc Thẩm Mã hiểu nôm na là con dốc dùng để thẩm định sức ngựa.
Dốc Thẩm Mã (Ảnh: Diệp Loan)
Không chỉ dùng để thẩm định sức ngựa, theo truyền thuyết kể lại rằng những người yêu nhau khi dắt tay nhau cùng vượt qua con dốc ấy thì sẽ được bên nhau mãi mãi. Đây là một hình thức thử thách cho các đôi lứa yêu nhau để hiểu được những điều khó khăn có thể diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. Những người có kinh nghiệm thường truyền tai nhau rằng khi chinh phục con dốc Thẩm Mã nổi tiếng, điều cần hơn hết chính là sự can đảm bởi dốc có độ khó cao và khá nguy hiểm. Khi lên tới lưng chừng dốc, du khách có thể thu vào tầm mắt một khung cảnh đẹp và hùng vĩ hiếm nơi nào có được của núi rừng nơi đây.
Từ trên cao nhìn xuống, Dốc Thẩm Mã tựa như một dải lụa uốn lượn mềm mại, vắt ngang lưng núi. Quãng đam mê trải nghiệm. Từ con dốc Thẩm Mã, nhìn sang hai bên là những bức tường đá dựng thẳng đứng, chênh vênh như có thể đổ ụp xuống bất kì lúc nào. Nhìn xuống bên dưới là vực thẳm nghìn thước, cho thấy độ cao của Hà Giang so với vùng bên dưới thực sự không hề nhỏ. Bà con tận dụng những mô đất trống bên dưới để trồng ngô cải thiện sinh hoạt. Cuộc sống đồng bào ở đây còn nghèo nên ngô vẫn là loại lương thực chủ yếu, đem lại thu nhập cho bà con nơi đây.
Cao nguyên đá Đồng Văn
Cao nguyên Đồng Văn thuộc huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Huyện cách thị xã Hà Giang 146km có 19 xã thì 9 xã có đường biên giới với Trung Quốc. Mùa đông nhiệt độ có lúc xuống đến 1ºC, nhưng mùa hè nóng nhất chỉ khoảng 24ºC. Bầu trời hầu như quanh năm mưa và mù nên ở đây người dân có câu: “thấy nhau trong tầm mắt, gặp nhau mất nửa ngày” và “đất không ba bước bằng, trời không ba ngày nắng”.
Đồng Văn có rất nhiều những con đường được bao quanh bởi núi đá (Ảnh: hachi8)
Đồng Văn có Lũng Cú được coi là “nóc nhà của Việt Nam”, nổi tiếng về phong cảnh thiên nhiên, trái ngon, dược liệu quý. Ðồng Văn có điểm cực Bắc của Việt Nam tại Lũng Cú. Người ta nói rằng nếu chưa lên Lũng Cú thì coi như chưa đến Ðồng Văn, bởi Lũng Cú là “nóc nhà của Việt Nam” nơi mà “cúi mặt sát đất, ngẩng mặt đụng trời”.
Ðồng Văn nổi tiếng về trái ngon: đào, mận, lê, táo, hồng.. về cây dược liệu quý: tam thất, thục địa, hồi, quế.. Ðồng Văn còn nổi tiếng về phong cảnh như núi non, hang động, những rừng hoa đủ sắc màu.. Chính nơi đây đã tạo cho các nghệ sỹ nguồn cảm hứng sáng tác nên những tác phẩm hội hoạ, nhiếp ảnh độc đáo trên thế giới về thiên nhiên: núi rừng, ruộng bậc thang..
Ðến với Ðồng Văn là dịp để thử lòng can đảm của bạn bởi đèo cao vực thẳm, nhiều khi phải đi bộ. Nhưng đổi lại, bạn được những ngày đắm mình với thiên nhiên hùng vĩ, sống bên những con người còn nghèo khó nhưng vẫn tràn đầy niềm vui và hạnh phúc trong cuộc sống. Bạn cũng sẽ được thả hồn trong tiếng khèn, tiếng sáo. Biết đâu nó sẽ làm bạn phải ngẩn ngơ khi rời chốn xa xôi này.
Sủng Là
Từ Yên Minh lên thị trấn Đồng Văn, đến ngã ba Phó Bảng, nơi con đèo xinh đẹp ôm trọn một thung lũng xanh là điểm cao và đẹp nhất để ngắm toàn cảnh Sủng Là. Nằm trên tuyến quốc lộ 4C, nối những thị trấn trên mảnh đất Hà Giang, cách huyện Đồng Văn hơn 20km, nên bất kỳ ai đến với mảnh đất này cũng sẽ đi qua nó.
Nhìn từ trên cao, Sủng Là đẹp như một bức tranh (Ảnh sưu tầm)
Trên gác, màu của ngô lẫn trong đám đỗ tương được phơi khô. Và cô gái Sủng Là ngồi dệt bên khung cửi, tiếng Kinh không nói được nhiều nhưng vẫn sẵn lòng mời bạn bát nước cho đỡ cơn khát ban trưa.
Người Mông ở Sủng Là trồng tam giác mạch và hoa cải trên đồi đất cao, trồng ngô, lúa ở vùng đất bằng nơi đáy thung lũng. Chen lẫn trong màu xanh non của ngô, lúa, màu tím hoa cà của hoa tam giác mạch và màu vàng của nắng là màu xanh đậm của rừng sa-mu sừng sững giữa đất trời.
Mùa xuân cũng là mùa đẹp nhất của mảnh đất này khi những vạt hoa nở khắp vùng cao nguyên đá. Những cánh đồng hoa làm khung cảnh thiên nhiên vốn khắc nghiệt, lạnh lẽo biến thành một bức tranh tuyệt mỹ.
Và những con người mộc mạc nơi đây cũng góp phần tô điểm cho Sủng Là. Những mái nhà đơn sơ giản dị, bên hiên ríu rít tiếng nói cười trẻ thơ. Ngoài kia, lũ trẻ với những chiếc khăn đủ màu chơi đùa trên cánh đồng. Ánh hoàng hôn xiên xiên màu mật ngọt, tạo nên khung cảnh thật nên thơ.
Phó Bảng
Phó Bảng thuộc địa phận huyện Đồng Văn, chỉ cách tuyến đường từ thành phố Hà Giang lên cao nguyên đá Đồng Văn khoảng chừng 4 km rẽ vào. Theo kinh nghiệm phượt Hà Giang của tớ thì không mấy ai biết đến sự tồn tại hay một lần ghé qua thị trấn nhỏ bé này. Nằm khuất sau những rặng núi đá cao chót vót nên nhiều người gọi Phó Bảng là thị trấn ngủ quên hay thị trấn bị lãng quên. Bởi cuộc sống của người dân nơi đây trở nên nhỏ bé, đơn sơ bên nếp nhà, nép mình bên các hốc đá cao trên triền núi.
Thị trấn Phó Bảng, Đồng Văn (Ảnh sưu tầm)
Những ngôi nhà được làm với màu sắc cổ kính, pha một chút màu đỏ, màu vàng ngà, sự ngã màu theo năm tháng. Bức tường phủ đầy rêu xanh, với những giàn gác gỗ trước ngõ, những cánh cửa gỗ cũ kỹ, những câu đối đỏ chữ Hán treo hai bên tường.
Vào mùa đông nơi đây cũng có tuyết rơi như ở Sapa nên rất thích hợp cho những du khách muốn chiêm ngưỡng tuyết mà không đi đến Sapa được. Ngoài ra, du khách còn có thể tham ra phiên chợ vào dịp cuối tuần.
Dinh Vua Mèo
Dinh thự Vua Mèo tại xã Sà Phìn (Đồng Văn, Hà Giang) được xây từ thời Vương Chính Đức. Theo tư liệu từ gia đình, ông Chính Đức sinh năm 1865, được người H’Mông gọi là Vàng Dúng Lùng. Gia cảnh nghèo khó, ông phải lang thang nay đây mai đó kiếm kế sinh nhai.
Dinh Vương với vị trí rất đẹp được bao quanh bởi hàng cây sa mộc (Ảnh sưu tầm)
Vương Chính Đức tham gia vào tổ chức Hươu nai của người H’Mông ở Đồng Văn để chống lại quân Cờ Đen (Trung Quốc). Quá trình chiến đấu, Vương Chính Đức được người H’Mông suy tôn làm thủ lĩnh, gọi là Vua H’Mông, hay Vua Mèo.
Để xây dựng tòa dinh thự ở Sà Phìn, năm 1890 Vương Chính Đức cho mời thầy địa lý người Hán tên là Trương Chiếu tìm địa điểm. Sau khi đi khắp Đồng Văn, cuối cùng Trương Chiếu chọn Sà Phìn làm nơi dựng nhà. Thầy địa lý giải thích giữa thung lũng Sà Phìn nổi lên một quả đồi hình con rùa, xung quanh là núi cao bao bọc. Xây nhà trên lưng con rùa sẽ giàu sang phú quý suốt đời.
Sau lưng quả đất hình con rùa là dãy núi hình ghế tựa, có đất để co duỗi chân. Bên phải, bên trái đều có núi cao. Đằng trước có hai núi tượng trưng cho văn, võ đứng hầu. Sau hai quả núi là một dãy núi chắn ngang như rồng uốn lượn. Trương Chiếu kết luận “đây là mảnh đất ở của bậc anh kiệt”.
Tòa dinh thự khởi công năm 1898 đến 1903 thì khánh thành. Tổng kinh phí hết khoảng 15.000 đồng bạc hoa xòe (năm 1930, một đồng bạc hoa xòe bằng 10 franc của Pháp). Khu dinh thự được xây kiểu pháo đài phòng thủ. Xung quanh được bao bọc bởi lớp tường đá dày 60-70 cm, cao 2 m, có nhiều lỗ châu mai. Phía sau nhà có 2 lô cốt kiên cố.
Nhà thiết kế theo kiểu của người Hán, lò sưởi kiểu Pháp, tảng đá kê chân cột hình quả thuốc phiện. Hoa văn gỗ trong nhà cũng có hình hoa, quả thuốc phiện – mặt hàng buôn bán chính khiến Vương Chính Đức giàu nhất vùng thời đó.
Cột cờ Lũng Cú
Là một cột cờ quốc gia nằm ở đỉnh Lũng Cú hay còn gọi là đỉnh núi Rồng. Có độ cao khoảng 1.470 m so với mực nước biển, thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, điểm cực Bắc của Tổ Quốc. Cột cờ Lũng Cú có lịch sử từ rất lâu đời. Được dựng theo mô hình cột cờ Hà Nội, tuy nhiên kích thước nhỏ hơn. Kiến trúc được thiết kế theo hình bát giác, chân cột cờ gắn 8 tấm phù điêu đá xanh minh họa cho các giai đoạn thời kỳ lịch sử của đất nước và phong tục tập quán của nhân dân tỉnh Hà Giang, phía trên có gắn 8 mặt trống đồng.
Lũng Cú, biểu tượng đánh dấu lãnh thổ Tổ quốc nơi cực Bắc (Ảnh sưu tầm)
Nhìn từ phía dưới lên, cột cờ Lũng Cú sừng sững trên đỉnh núi rồng, lá cờ đỏ sao vào tung bay trong gió đầy kiêu hảnh. Vừa là di tích lịch sử, vừa là điểm cực Bắc Tổ Quốc linh thiêng, hùng vĩ, nên trong nhiều năm qua, di tích cột cờ Lũng Cú là điểm đến thu hút nhiều du khách gần xa.
Trên con đường dẫn lên cột cờ, bạn vừa phải chinh phục 389 bậc đá vừa ngỡ ngàng trước bức tranh thiên nhiên ngoạn mục, toàn cảnh cao nguyên đá Đồng Văn trùng điệp như một kiệt tác của tạo hóa, những bàng làng mộc mạc như ẩn như hiện. Phía xa Hải Cẩu Hoàn cong cong hình chữ M lấp ló dưới màn sương trắng và những ruộng bậc thang uốn lượn.
Mỗi bậc thang tiến về đỉnh cột cờ mang nhiều cảm xúc khác nhau, càng lên cao cảnh quang xung quanh trở nên huyền ảo. Từ trên cao nhìn xuống, du khách có thể thỏa thê ngắm nhìn núi non trùng điệp, hùng vĩ nơi địa đầu Tổ quốc, tại đây bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tựa như một bức tranh thủy mặc khổng lồ của vùng đất này. Xen lẫn cảnh đẹp kì vĩ ấy, là những nếp nhà trình tường, những mái ngói âm dương cổ kính bảng lảng làn khói.
Cột mốc 428
Mốc 428 tuy chưa phải là điểm cực Bắc, nhưng nó là cột mốc xa nhất về hướng Bắc của Tổ quốc và đây là điểm tiệm cận nhất với điểm cực Bắc.
Mốc 428 là một trong những mốc biên giới Việt Trung khá đặc biệt (Ảnh sưu tầm)
Cột mốc cách dòng sông Nho Quế tầm 600m theo đường chim bay. Bạn có biết con sông Nho Quế là con sông chung của Việt Nam và Trung Quốc nên nó đồng thời là ranh giới tự nhiên của 2 nước.
Phố cổ Đồng Văn
Cách Tp Hà Giang 160km, tại thị trấn Đồng Văn trên cao nguyễn đá ở độ cao từ 1000 – 1600m, có một khu phố và chợ cổ có lối kiến trúc hàng năm tuổi mà vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính đã làm cho nhiều du khách đến đây được trút hết mệt mỏi sau những chặng đường dài đến với Đồng Văn.
Phố cổ Đồng Văn (Ảnh sưu tầm)
Khu phố cổ nằm ở trung tâm của thị trấn Đồng Văn nhỏ bé, lọt thỏm giữa bốn bề núi đá bao bọc xung quanh. Chỉ vẻn vẹn 40 nóc nhà nằm xếp vào nhau dưới núi đá cũng làm cho phố cổ trở nên rộn ràng và kỳ ảo. Bức tranh phố cổ được pha trộn từ màu vàng rực của nắng và màu xám của những ngôi nhà cổ.
Đến với phố cổ Đồng Văn du khách như bước vào một mô hình thu nhỏ của phố cổ Hà Nội. Với những trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ mà không bắt trước một con phố nào.
Chợ Đồng Văn
Mỗi tuần chợ họp một phiên duy nhất vào ngày Chủ nhật. Vào ngày chợ phiên, khu phố cổ bỗng náo nhiệt đông vui như ngày hội với đủ sắc màu sặc sỡ của trang phục người Dao, Mông, Tày, Nùng, Giáy, Lô Lô… đổ về từ các ngả núi xuống chợ.
Đến phiên chợ, thường thì cả nhà cùng đi. Các bà mẹ, người vợ đi chợ để mua sắm; các ông chồng đi chợ để giao lưu uống rượu, ăn thắng cố, thổi khèn; trẻ em theo bố mẹ đi chơi chợ; thanh niên nam nữ đến chợ để giao lưu tìm bạn tình.
Đặc biệt vào các ngày 14, 15, 16 âm lịch hàng tháng, tại khu chợ và phố cổ này còn diễn ra các hoạt động văn hoá sinh động mang đặc trưng riêng của đất và người vùng cao như: Tổ chức cuộc thi chọi chim, trình diễn dệt thổ cẩm truyền thống của các dân tộc trong vùng. Buổi tối, trong khu phố cổ có một số hoạt động thu hút khách du lịch Hà Giang. Đó chính là những nét văn hoá đặc trưng riêng của phiên chợ vùng cao nguyên cực Bắc này.
Đèo Mã Pì Lèng
Đèo Mã Pì Lèng nằm ở độ cao 1.200 m, thuộc cao nguyên đá Đồng Văn, địa danh được UNESCO công nhận là công viên địa chất toàn cầu vào năm 2010.
Mã Pì Lèng, một trong tứ đại đỉnh đèo của miền Bắc (Ảnh: Thành Luân)
Nhìn từ xa, con đèo như một “sợi chỉ” vắt giữa lưng chừng đồi núi tạo nên khung cảnh hùng vĩ của cao nguyên núi đá. Cung đường đèo này có chiều dài khoảng 20 km, nằm trên con đường Hạnh Phúc nối liền Đồng Văn – Mèo Vạc. Mã Pì Lèng hay Mã Pí Lèng, Mã Pỉ Lèng đều mang nghĩa “sống mũi con ngựa” theo tiếng của dân tộc Mông.
Đèo uốn khúc quanh co, xẻ đôi một bên là đỉnh Mã Pí Lèng và một bên là đường đi Săm Pun, nơi có cột mốc biên giới và cửa khẩu thông sang Trung Quốc. Mã Pí Lèng bao gồm 9 khúc quanh uốn bên vách đá dựng đứng, dưới là vực thẳm hun hút, là một kỳ tích “mở đường” của con người đáng tự hào trên mảnh đất Hà Giang này.
Trong tùy bút “Mỏm Lũng Cú tột Bắc” về quá trình mở đèo Mã Pí Lèng, Nguyễn Tuân đã viết: “Cả quãng Đồng Văn – Mèo Vạc 24 cây số đường núi đá này phải làm mất một năm rưỡi, nhưng riêng chỗ dốc Mã Pí Lèng thì phải tốn mất 11 tháng treo mình trên vách đá để đục, bổ đá khắc đá ra mà cấn mặt đường vào vách đá đứng thành vại.” Ngày nay, khi đứng trên đỉnh đèo người ta sẽ thấy một tấm bia đá ghi lại những dấu ấn xây dựng đường đèo, tưởng nhớ những người đã hy sinh công sức để làm nên con đường Hạnh Phúc.
Chợ tình Khâu Vai, Mèo Vạc
Có một phiên chợ tình độc đáo nằm trên vùng sơn cước bồng bềnh mây của Hà Giang. Đó là phiên chợ tình Khâu Vai – Phiên chợ tình chỉ dành cho những mối tình cũ, hoặc tình yêu dang dở, đã yêu nhưng lại lỡ duyên nhau
Nằm trọn trên ngọn đồi uốn lượn mềm mại như sợi dây mây, Khâu Vai thuộc huyện Mèo Vạc, Hà Giang quyến rũ du khách với phiên chợ tình có một không hai ở Việt Nam: Phiên chợ dành cho những người yêu có tình yêu dang dở, đã yêu nhưng lại lỡ duyên nhau. Cứ mỗi năm nhằm ngày 27/3 âm lịch, những chàng trai cô gái dân tộc của vùng cao nguyên đá lại vượt núi, băng rừng về hò hẹn tại nơi này…
Khâu Vai nằm trong một thung lũng, xung quanh là những dãy núi đá tai mèo cao chót vót. Đường đến Khâu Vai quanh co uốn lượn, lác đác những nếp nhà lưng chừng núi. Trong những ngày cái rét còn vương vấn, du khách đến với chợ tình Khâu Vai sẽ mãn nhãn với cảnh tượng hùng vĩ, cảm nhận được sự kỳ ảo của sương trắng bồng bềnh bao phủ trên đỉnh núi cao và đá tai mèo dựng đứng xam xám một màu trùng điệp.
Để cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của Hà Giang và chợ tình Khâu Vai thì phải mất tới 4 – 5 ngày mới trọn vẹn. Mùa này vùng đất mây phủ đang độ xuân sang, rực sắc hoa đào hơ mơ nở trắng các sườn đồi, cải nương cũng đang nở rực, đợi du khách khám phá và ghi lại những khoảnh khắc lãng mạn.
Chợ phiên Hà Giang
Từ lâu, chợ phiên đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người dân vùng cao Hà Giang. Ngoài mục đích mua bán, trao đổi hàng hóa, chợ phiên còn là nơi giao lưu văn hóa của đồng bào các dân tộc nơi đây. Ai đã một lần ghé thăm chợ phiên ở các huyện Mèo Vạc, Đồng Văn, Quản Bạ, Hoàng Su Phì, Xín Mần… của Hà Giang hẳn không thể nào quên những nét đặc sắc của các phiên chợ nơi đây. Cùng Phượt xin chia sẻ với các bạn về lịch họp các phiên chợ vùng cao tại Hà Giang để các bạn tham khảo trong hành trình của mình.
Địa điểm ngắm Tam Giác Mạch
Ở Hà Giang có khá nhiều điểm ngắm hoa tam giác mạch nổi tiếng, mà bạn có thể khám phá. Thạch Sơn Thần (xã Quyết Tiến, Huyện Quản Bạ): Cánh đồng tam giác mạch nằm trên đường đi Quản Bạ, cách dốc Bắc Sung khoảng 3km. Ở đây có những chiếc xích đu xinh xắn cùng nhiều mô hình nhà trình tường và vật dụng dễ thương để chụp ảnh.
Tam giác mạch giờ đã trở thành biểu tượng của Hà Giang (Ảnh: Diệp Loan)
Làng văn hóa Lũng Cẩm (Thung lũng Sủng Là- Đồng Văn): Đây là nơi trồng nhiều hoa nhất ở Hà Giang, cũng là nơi đẹp nhất để ngắm hoa. Ngoài ra, ở Sủng Là còn có ngôi nhà của Pao và rất nhiều vườn hồng đẹp.
Chân đèo Mã Pí Lèng: Cánh đồng tam giác mạch nằm giữa hai dãy núi chân đèo tạo nên một cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Vùng này gieo hạt muộn hơn ở Đồng Văn nên khoảng giữa tháng 10 hoa mới bắt đầu phơn phớt hồng và gần cuối tháng là lúc hoa nở đẹp nhất.
Cánh đồng dưới chân cột cờ Lũng Cú: Dưới chân cột cờ Lũng Cú trồng khá nhiều hoa tam giác mạch để phục vụ khách du lịch khi đến thăm quan cột cờ. Tam giác mạch được trồng thành các ruộng bậc thang tầng tầng lớp lớp khá bắt mắt và thu hút nhiều khách du lịch tới chiêm ngưỡng.
Các món ăn ngon và đặc sản Hà Giang
Ẩm thực Hà Giang quả là phong phú. Có thể kể ra 10 đặc sản của Hà Giang như: bánh cuốn phố cổ Đồng Văn, thắng dền Mèo Vạc, mật ong bạc hà, cháo ấu tẩu,… đã làm say lòng biết bao khách phương xa khi được một lần nếm thử.
Ăn gì khi du lịch Hà Giang
Bánh cuốn trứng
Bánh cuốn trứng Hà Giang là một món ăn độc đáo, khác xa so với những món đặc sản khác ở Hà Giang. Đây là món ăn mà du khách thường lựa chọn cho bữa sáng của mình khi tới Hà Giang du lịch. Một “món lạnh” được ăn cùng chén nước lèo ninh xương nóng hổi, bạn sẽ cảm thấy ấm bụng hơn trong thời tiết se se lạnh ở vùng cao nguyên đá này.
Bánh cuốn trứng, món ngon không thể bỏ lỡ (Ảnh sưu tầm)
Không giống như bánh cuốn ở dưới xuôi, chỉ là thớ bánh ăn chung với ít hành và chấm cùng bát nước chấm hồn hợp thì bánh cuốn trứng Hà Giang đặc biệt hơn nhiều. Bánh cuốn ở đây khi được tráng trên bếp được đập thêm trứng rồi dùng chính lớp bánh trắng ngần ấy gói lại. Khi ăn sẽ ăn kèm với một bát nước lèo nóng hổi thả giò trắng thơm ngon ở trong. Bát nước dùng ăn cùng bánh cuốn trứng còn có ít hành và 1 hoặc 2 chiếc giò trông rất ngon.
Xôi ngũ sắc
Xôi ngũ sắc (Ảnh sưu tầm)
Xôi ngũ sắc là món ăn nổi tiếng của người Tày dùng trong những dịp lễ hội truyền thống. Món xôi độc đáo này được làm với 5 màu khác nhau: đỏ, xanh, trắng, tím, vàng tượng trưng cho ngũ hành, người Tày quan niệm màu sắc của món xôi càng đẹp tượng trưng cho sự phát đạt thịnh vượng cho gia đình.
Để có được món xôi ngũ sắc ngon, người phụ nữ Tày dùng gạo nếp cái hoa vàng để nấu. Để cho hạt xôi mềm dẻo, hạt gạo nở vừa đủ thì đem gạo ngâm trong nước từ 6 – 8 tiếng. Sau đó đem đồ xôi trên bếp lửa đều, đượm than để cho xôi được chín dẻo, thơm đậm.
Để xôi có được 5 màu đẹp khác nhau, người ta chia gạo thành 5 phần bằng nhau để nhuộm màu. Mỗi màu sẽ đồ ở một chõ riêng, đây được coi là công đoạn khó nhất đòi hỏi sự khéo léo của người phụ nữ Tày. Để cho món xôi ngũ sắc có màu sắc bắt mắt thì nên đồ theo thứ tự gạo ngâm màu nào dễ phai nhất được đưa vào chõ đầu tiên và đặt màu trắng ở trên cùng.
Sự tinh tế, tỉ mỉ trong cách nấu ăn của người phụ nữ Tày đã tạo nên món xôi ngũ sắc độc đáo làm nên bản sắc riêng của đồng bào vùng cao. Nếu bạn có cơ hội du lịch Hà Giang thì hãy nhớ thưởng thức và cảm nhận hương vị thơm ngon tinh tế của món ăn đầy sắc màu này. Không chỉ được thưởng thức mà bạn còn có cơ hội học cách làm món xôi ngũ sắc Hà Giang dưới sự hướng dẫn của người dân bản địa.
Thắng cố Đồng Văn
Thắng cố là món ăn truyền thống lâu đời, thường được người Mông làm vào các ngày lễ hội, lễ ăn thề bảo vệ rừng, những ngày có đông người như hội làng bản hay các buổi gặp mặt trong dòng họ… Ở các phiên chợ vùng cao các bếp nấu thắng cố bao giờ cũng thu hút được nhiều thực khách…
Thắng cố Đồng Văn (Ảnh sưu tầm)
Nói đến các món ăn độc đáo và truyền thống của đồng bào các dân tộc, ví như món phở của người Kinh, thì không thể không nói đến món thắng cố của người Mông. Thắng cố nghĩa là canh thịt, là món ăn được chế biến từ thịt bò, thịt trâu, thịt ngựa và cả thịt lợn. Tất cả các bộ phận thuộc “lục phủ ngũ tạng” của con vật, từ lòng, tim, gan, phổi, tiết, thịt… đến xương đều được cho vào chảo nước đun nhừ cùng các loại gia vị như thảo quả, quế, hồi… theo phong tục truyền thống của đồng bào Mông. Thường thịt, tiết, lòng được luộc chín, sau đó thái nhỏ vuông quân cờ thả vào chảo. Khi ăn, chảo vẫn để trên bếp đun, ăn đến đâu múc ra bát đến đó. Có thể ăn thêm các loại rau, thường là rau cải rất sẵn ở vùng cao.
Cháo ấu tẩu
Cháo ấu tẩu, món ăn không thể bỏ qua khi đến Hà Giang (Ảnh sưu tầm)
Cháo ấu tẩu ở Hà Giang được làm từ nguyên liệu là củ ấu tẩu – một loại củ có chất độc cực mạnh. Qua cách chế biến tài tình của đồng bào Tây Bắc, nó trở thành món ăn có ích cho sức khỏe.
Củ ấu tẩu thường có ở các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Bề ngoài giống củ ấu miền xuôi, nhưng là 2 loại hoàn toàn khác biệt. Củ ấu tẩu mọc trên đá, rất cứng và độc. Trong y học, ấu tẩu có tác dụng chữa bệnh rất tốt, đặc biệt dùng ngâm rượu thuốc xoa bóp xương khớp. Theo người bản xứ, ăn trực tiếp củ ấu tẩu có thể gây tử vong. Từng có trường hợp chết vì uống nhầm rượu thuốc bóp củ ấu tẩu.
Không biết tự bao giờ các món ăn từ củ ấu tẩu hình thành, trở thành nét riêng ở nơi đây. Món cháo ấu tẩu là một nét đặc sắc mỗi khi nhắc đến cao nguyên đá Hà Giang. Theo bà Hương, một chủ quán cháo ấu tẩu nổi tiếng đất Hà Giang, phải có bí quyết trong chế biến nguyên liệu này.
Cháo ấu tẩu ăn kèm thịt băm, các loại rau thơm, tiêu, hay măng chua. Bên cạnh vị bùi, béo ngậy và dễ nhận ra bát cháo hơi đắng, lạ miệng. Với những du khách đi một chặng đường xa đến Hà Giang mà được ăn một bán cháo ấu tẩu sẽ thấy cơ thể sảng khoái, người khỏe khoắn trở lại, đầu óc minh mẫn, hào hứng hơn. Cháo ấu tẩu có cả bốn mùa nhưng điểm thú vị là chỉ bán vào buổi tối.
Mèn mén Hà Giang
Mèn mén là một trong các món ăn ở Hà Giang mang đậm hương vị Tây Bắc. Mèn mén không biết tự bao giờ đã trở thành món ăn dân dã quen thuộc của người dân địa phương và hiện nay nó đã trở thành món ăn độc lạ trong ẩm thực với du khách tham quan. Có thể lần đầu nghe tên Mèn mén bạn sẽ thấy ngờ ngợ bởi không biết nó làm từ gì đúng không? Mèn mén là món ăn làm từ nguyên liệu chính lá ngô. Ngô tẻ qua thật nhiều công đoạn và trở thành bột ngô sau đó đem hấp chín. Bạn có thể hình dung đơn giản là thế.
Mèn mén là một món ăn phổ biến của đồng bảo vùng cao (Ảnh sưu tầm)
Theo ảnh hưởng cách gọi của tiếng Quan Hỏa Trung Quốc, Mèn mén có nghĩa là món ăn lạ được làm từ bột ngô hấp. Theo người dân địa phương, sở dĩ Mèn mén là một trong các món ăn ở Hà Giang thu hút khẩu vị người thưởng thức bởi Mèn mén được làm từ giống ngô ngon nhất của vùng. Ngô đã lai, hay ngô nơi khác không có được hương vị thơm ngon như giống ngô địa phương.
Mèn mén ở vùng cao Tây Bắc được người dân mời bạn thưởng thức khi bát hay gói Mèn mén còn nóng hổi, hoa khói còn loáng thoáng đấy nhé. Bởi đặc trưng của món ăn Mèn mén khi thưởng thức là để nguội không ngon. Mèn mén phải ăn khi còn nóng. Nhai thật chậm để cảm nhận dư vị ngọt ngào của bột ngô. Từng miếng bột ngô Mèn mén tan trên thớ lưỡi cho bạn cảm giác ngọt ngào rất lạ.
Bánh tam giác mạch
Cứ sau mỗi mùa hoa, người dân ở đây lại thu hoạch hạt tam giác mạch để phơi khô và xay nhỏ thành bột làm bánh. Loại hạt này rất nhỏ, chỉ bằng một nửa hạt đỗ đen nhưng lại chứa nhiều giá trị dinh dưỡng. Và vì được trồng trong môi trường tự nhiên nên tam giác mạch ở Hà Giang không bị tác động bởi hóa chất độc hại.
Bánh tam giác mạch (Ảnh sưu tầm)
Lên các chợ phiên ở Hà Giang, bạn sẽ bắt gặp rất nhiều phụ nữ dân tộc trong trang phục váy xòe hoa ngồi bên bếp than nóng hổi cùng những chồng bánh nhiều màu, trong đó màu vàng là bánh bột ngô, màu trắng là bánh ngô nếp, còn màu tím nhạt với những chấm tím sậm nổi lên chính là bánh tam giác mạch.
Để làm được chiếc bánh tam giác mạch thơm ngon như vậy thì cũng phải tốn khá nhiều công đoạn thực hiện. Đầu tiên, hạt tam giác mạch khi mới hái về phải đem phơi khô đủ độ rồi mang đi xay bằng tay. Khi xay cũng phải thật cẩn thận, tỉ mỉ cho đến khi hạt tam giác mạch mịn đều ra thì bánh nướng lên mới không bị lợn cợn. Tiếp đó là nhào bột với nước rồi đúc thành những miếng bánh tròn dẹt, có đường kính hơn một gang tay. Sau khi đem hấp chín, bánh sẽ được nướng trên than hồng cho nóng và thơm hơn.
Thắng dền
Thắng dền Hà Giang (Ảnh sưu tầm)
Món ăn này thoạt nhìn trông giống bánh trôi tàu ở Hà Nội, bánh cống phù ở Lạng Sơn, nhưng hương vị lại rất khác biệt, mà chỉ cần được ăn một lần sẽ thấy khó quên.
Thắng dền chẳng biết từ bao giờ trở thành món ăn vặt đặc sản Hà Giang, đó cũng là món ăn mà người dân nơi đây hay giới thiệu cho những vị khách lần đầu đặt chân tới cao nguyên đá này. Bánh được làm từ bột gạo nếp, có thể làm chay hoặc bọc nhân đậu đỗ. Làm thắng dền không khó nhưng đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế. Đầu tiên là chọn gạo nếp, theo những người làm bánh, phải là nếp Yên Minh (loại gạo nếp ngon ở Hà Giang), hạt mẩy, dẻo thơm. Gạo nếp sau khi ngâm, để ráo xay bột, rồi đổ vào một chiếc túi vải, đợi đến khi bột đặc mịn mới đem ra làm bánh.
Mỗi viên bánh Thắng dền được nặn hình tròn, to như viên bánh trôi, có nhân đỗ, vừng, dừa. Đun sôi nước rồi thả vào luộc, đến khi bánh chín, nổi lên là vớt ra chan với nước nấu từ đường hoa mai và gừng. Bánh dẻo, ngon nhưng quan trọng hơn vẫn là nước đường. Mỗi người làm bánh lại có bí quyết riêng để đảm bảo độ cay, ngọt vừa phải. Bát Thắng dền sau khi chan nước đường, sẽ được dưới thêm chút nước cốt dừa, lạc rang vàng để thêm hấp dẫn.
Rêu nướng
Rêu sông, suối là một món ăn đã có từ lâu đời, được nhiều dân tộc như: Mường, Nùng, Thái, Mông,…ưa thích. Nhưng đối với đồng bào dân tộc Tày ở Xuân Giang – Hà Giang thì rêu lại được coi là đặc sản trong ẩm thực của họ, nhất là món rêu nướng được coi như đặc sản của đồng bào nơi đây. Người Tày với kinh nghiệm của mình cho biết, chọn rêu nên chọn những bãi rêu lớn, bởi ở đó vừa có nhiều rêu để lấy mà lại là rêu ngon.
Rêu nướng là món ăn lạ của đồng bào vùng cao (Ảnh sưu tầm)
Và cũng theo kinh nghiệm của người Tày, khi vớt rêu ta phải đứng ở dưới suối để vớt. Nước cứ chảy từ trên cao xuống dưới, và cứ lấy tay quơ ngang, những cái nào non nhất thì vơ lấy. Rêu chỉ sống trong vòng 6-7 ngày, tức là khi nó mọc lên 3-4 ngày phải vớt ngay, lúc đó là rêu non, còn nếu để quá 7 ngày nó trở thành màu trắng bệch đồng nghĩa với việc rêu đã trở nên già, không thể ăn được nữa.
Cơm lam Bắc Mê
Để làm món cơm lam Bắc Mê khá dễ, công đoạn đơn giản và cũng không hề tốn kém. Người dân thường chọn nguyên liệu là loại gạo nếp ngon nhất được trồng trên nương, được đem về ngâm kỹ, vo sạch và rắc thêm chút muối. Ống tre, nứa là những ống được dùng để nấu cơm. Sau khi lấy được những thân tre, trúc, nứa tư trên núi mang về, người ta sẽ chặt bỏ một đầu, đổ gạo nếp vào ống tre rồi đổ nước vào vừa tới lớp gạo trên cùng, sau đó lấy lá chuối, lá dong làm nút và nút chặt lại một đầu.
Nếu đến Bắc Mê, hãy nhớ thưởng thức món cơm lam (Ảnh sưu tầm)
Sau khi đã hoàn tất những công đoạn trên, cơm lam được đốt trên bếp than hồng, vừa đốt vừa xoay tròn từ từ cho nhiệt tác dụng đều lên xung quanh vỏ ống, cứ như vậy trong khoảng 1 giờ, khi đầu ống tỏa ra hương thơm lừng cũng là lúc cơm đã chín và ngon. Trước khi ăn, người ta dùng dao chẻ bỏ lớp bên ngoài của ống tre (lúc này đã cháy đen), sau đó tước nốt lớp vỏ trắng trong cùng. Khi thưởng thức, cơm lam có mùi vị thơm phức quyện với mùi của lá dong, lá chuối nướng hấp dẫn. Thông thường, những người dân nơi đây thường ăn cơm lam với muối lạc, muối vừng hay cá suối nướng sẽ khiến cho món ăn thơm và bùi hơn.
Đặc sản Hà Giang mua về làm quà
Rượu ngô Hà Giang
Nấu rượu ngô (Ảnh sưu tầm)
Ngô được trồng khoảng 4 tháng thì thu hoạch. Những bắp ngô già, hạt chắc và vàng được người dân lên để hái về nhà. Nương ngô của người Mông thường ở rất xa, khoảng 3-4 km. Khi hái xong sẽ được địu trên vai mang về nhà, vô cùng cực nhọc và vất vả. Sau đó, những hạt ngô to, tròn, mập sẽ được tuyển chọn để làm rượu ngô. Thế mới biết, để làm ra thứ rượu chuẩn ngon, người Mông đã phải vất vả và mất nhiều thời gian như thế nào.
Để có được chén rượu ngon cực phẩm đãi khách quý mỗi khi đến nhà, người Mông đã phải nấu rượu ngô cực kỳ vất vả và gian nan. Từ việc lấy nước, lấy củi cách hàng 3-4 km đến việc nấu chín ngô, ủ men lá rồi chưng cất. Thông thường, thời gian chưng cất khoảng từ 5-6 tiếng, những giọt rượu thơm ngon, hương vị đậm đà sẽ ra lò.
Rượu Hà Giang muốn ngon quan trọng là ở cách ủ rượu ngô. Người dân tộc Mường có công thức riêng cho vị rượu đặc biệt hơn. Đó là vị ngọt, thơm của ngô cùng vị cay nóng của men rượu. Rượu của người dân tộc có độ cồn cực thấp, chỉ khoảng 25-30 độ. Uống không dễ bị say hay mệt.
Mật ong bạc hà Mèo Vạc
Mật ong bạc hà Mèo Vạc (Ảnh sưu tầm)
Từ lâu, sản phẩm mật ong Bạc hà đã được người tiêu dùng biết đến với chất lượng tốt. Mật ong nơi này được lấy từ những chú ong nuôi trong môi trường tự nhiên, nguồn mật được lấy từ hoa Bạc hà dại vốn chỉ có trên Cao nguyên đá Đồng Văn.
Mật ong bạc hà được người dân ở đây sản xuất theo phương pháp truyền thống. Mật ong bạc hà có màu xanh nhạt, pha lẫn chút màu vàng, khi thưởng thức có mùi thơm đặc trưng riêng, vị ngọt dịu mát và sánh đặc.
Ba kích rừng Quản Bạ
Ba kích dùng để ngâm rượu hoặc làm thuốc là một loại dây leo thuộc họ Cà phê. Ba kích tươi chứa rất nhiều dưỡng chất quý tốt cho sức khỏe như Vitamin C, các loại hoạt chất khác tồn tại dưới dang dung môi…. khi phơi khô lên thì các chất này hoàn toàn biến mất trong quá trình phơi ba kích. Chính vì thế, ba kích khô gần như không còn được những thành phần có lợi như ba kích tím tươi. Ba kích mọc hoang khá nhiều ở những khu rừng thứ sinh ở các vùng trung du và vùng núi Bắc Bộ. Những địa phương có nhiều loại cây này ở nước ta có thể kể đến như Hà Giang, Lạng Sơn, Phú Thọ, Quảng Ninh, Hòa Bình…
Hồng không hạt Quản Bạ
Khác với giống hồng không hạt ở các địa phương khác, hồng không hạt Quản Bạ là giống bản địa, đã được đồng bào các dân tộc thiểu số (Mông, Dao, Tày, Bố Y…) trồng từ lâu đời, đồng thời nó được bảo tồn và phát triển.
Hồng không hạt là một trong 3 đặc sản Hà Giang (Ảnh sưu tầm)
Hồng không hạt Quản Bạ có một số tính chất đặc thù so với các sản phẩm cùng loại như: Thịt quả giòn, ngọt, thơm, nhiều bột mịn; quả to, vỏ quả cứng, thịt chắc rất dễ bảo quản và vận chuyển.
Cam Bắc Quang
Cứ mỗi độ cuối năm, trong cái rét vẫn còn miên man, ấy là thời điểm những trái cam sành Bắc Quang rộ chín vàng rực. “Vùng” cam lớn nhất của tỉnh trở nên sôi động hơn, bởi những chuyến xe xuôi ngược, mang theo hương vị của miền đất trù phú này.
Cam sành Hà Giang được trồng nhiều ở khu vực Bắc Quang (Ảnh sưu tầm)
Đã từ lâu, cam sành trở thành một đặc sản nức tiếng mỗi khi người đi xa về gần nhắc đến đất Bắc Quang, thứ đến mới là chè. Có được điều đó là bởi vùng đất này có những điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không giống với bất cứ vùng đất nào để tạo nên những trái cam mang hương vị riêng biệt, vô cùng ngọt ngào và hấp dẫn của miền núi rừng phía nam của tỉnh Hà Giang.
Trà shan tuyết Phìn Hồ
Chè Shan tuyết (Ảnh sưu tầm)
Trà Shan Tuyết nổi tiếng nhất phải kể đến vùng Chè Phìn Hồ – Hoàng Su Phì – Hà Giang. Nơi đây sương phủ sáng chiều, trời chỉ hé nắng một vài lúc ngắn trong ngày, thời tiết nhiều sương mù cùng thổ nhưỡng núi đá là nơi phát triển lâu đời của giống trà Shan Tuyết cổ thụ.
Đây là giống trà cổ thụ. Có lẽ vì sống ở vùng núi cao, nhiệt độ mùa hè cao nhất cũng chỉ lên đến 25oC, còn mùa đông thì vô cùng giá lạnh nên hương vị của loại trà này rất đặc biệt. Một cây trà có tuổi thọ khoảng chừng 200 năm tuổi, sống ở độ cao khoảng 1400m so với mực nước biển, đặc biệt cây trà cổ thụ này vẫn cho những búp trà ngon.
Một số lưu ý khi du lịch Hà Giang
Khi du lịch Hà Giang du khách nên có sự chuẩn bị trước về mọi mặt, cần tìm hiểu trước về các tục lệ của dân trong bản, nên tham khảo thông tin và kinh nghiệm trên mạng hoặc những người đã khám phá Hà Giang.
Thời tiết Hà Giang mùa nào cũng có hơi lạnh do ở vùng cao nên cần mang theo áo ấm, khí hậu một ngày thay đổi nhanh, càng về đêm càng lạnh. Do địa hình ở đây chủ yếu là cao nguyên đồi núi, để tiện cho di chuyển nên mặc quần áo thoải mái, đi giày dép dễ đi.
Đặc biệt, bạn cần chuẩn bị một sức khỏe tốt để có thể trải nghiệm, khám phá được hết các điểm đến tại Hà Giang.Bạn nên mang theo một vài loại thuốc cảm, thuốc đau đầu, chống muỗi để phòng bị cảm cúm hay bị muỗi đốt.
Lịch trình đi phượt Hà Giang
Thường thì với những bạn lần đầu tiên đi Hà Giang thì nên sắp xếp thời gian đi khoảng 3 ngày 4 đêm, khoảng thời gian này được coi là vừa đủ để bạn khám phá những điều thú vị ở mảnh đất này. Cùng Phượt gợi ý cho các bạn một số lịch trình tham khảo khi đi phượt Hà Giang để các bạn dễ dàng hình dung và lên lịch trình riêng cho mình nhé.
Một số lịch trình phượt Hà Giang cho bạn tham khảo (Ảnh sưu tầm)
Hà Nội – Hà Giang (2 ngày 3 đêm)
Lịch trình này theo mình là phù hợp với những bạn bị hạn chế về mặt thời gian, tuy nhiên đi theo lịch trình này những điểm đến tại Hà Giang sẽ không được nhiều lắm.
– Tối thứ 6 bắt xe giường nằm lên thành phố Hà Giang, lịch trình 2 ngày 3 đêm này chi phí thuê xe máy ở Hà Giang sẽ rẻ hơn so với việc các bạn tự mang xe đi
– Sáng thứ 7 khoảng 4-5 h sáng các bạn đã có mặt tại thành phố Hà Giang, nhận xe máy, ăn sáng, đổ xăng rồi bắt đầu hành trình
– Thành phố Hà Giang – Dốc Bắc Sum – Chợ Quyết Tiến – Cổng trời Quản Bạ – Thị trấn Tam Sơn – Rừng thông Yên Minh – Huyện Yên Minh (Khoảng 100km) – Sủng Là – Dinh vua Mèo – Cột cờ Lũng Cú – Thị trấn Đồng Văn (90km). Tối ngủ tại Đồng Văn, ăn tối thưởng thức cafe phố cổ
– Sáng chủ nhật dậy sớm ăn sáng, thăm quan chợ Đồng Văn, dạo chơi phố cổ Đồng Văn .Khoảng 10h sáng rời Đồng Văn đi Mèo Vạc tham quan đèo Mã Pì Lèng đỉnh đèo được giới du lịch bụi tôn vinh là 1 trong “tứ đại đỉnh đèo” của miền Bắc. Trưa ăn tại Mèo Vạc rồi chạy thẳng về thành phố Hà Giang, chiều tối có mặt ở Hà Giang nghỉ ngơi tắm rửa rồi tối lên xe về Hà Nội
– Sáng thứ 2 có mặt ở Hà Nội
Hà Nội – Hà Giang 3 ngày 4 đêm
Đây được xem là lịch trình phổ biến cho các bạn lần đầu khám phá Hà Giang, tuy không quá dài nhưng cũng đủ để bạn tìm hiểu về văn hóa của người dân nơi địa đầu tổ quốc này
Ngày 1 : Hà Nội – Hà Giang
Tầm chiều tối thứ 5 các bạn bắt xe giường nằm lên thành phố Hà Giang. Khi đến thành phố Hà Giang các bạn có thể thuê xe tại đây hoặc có thể gửi xe máy theo từ Hà Nội nếu bạn không thể thuê xe.
Ngày 2 : Hà Giang – Quản Bạ – Yên Minh – Phó Bảng – Sủng Là – Đồng Văn
Sáng dậy sớm ăn sáng và nhớ đổ xăng cho đầy sau đó đi theo lộ trình Hà Giang – Quản Bạ (gần 50km) – Trên đường đi các bạn sẽ được thăm quan Cổng trời và Núi Đôi Quản Bạ nếu ngày thứ 2 của bạn trùng vào sáng thú 7 bạn sẽ có cơ hội đến thăm Chợ Quyết Tiến
Đến gần trưa bạn từ Quản Bạ – Yên Minh (50km) trên đường đến Yên Minh bạn sẽ thấy rừng thông Yên Minh ngay ven đường quốc lộ và nghỉ ăn trưa tại Yên Minh. Đến đây nhớ ktra xăng nhé, có thể đổ bổ sung nhé.
Đầu giờ chiều 13h các bạn xuất phát từ Yên Minh – Phó Bảng (40km) bắt đầu từ đây bạn sẽ thấy vẻ đẹp tuyệt vời và vô cùng hùng vĩ của cao nguyên đá Đồng Văn, trên đường đi sẽ đi qua thị trấn Phó Bảng.
Sau khi rời Phó Bảng quay ngược lại ngã 3 đi Đồng Văn bạn sẽ tới với Sủng Là, nơi nổi tiếng bởi là địa điểm quay bộ phim Chuyện của Pao.
Khoảng 16h30 các bạn từ Sủng Là – Đồng Văn. Đến tối các bạn nghỉ tại Đồng Văn và thăm quan cafe Phố Cổ
Ngày 3 : Đồng Văn – Lũng Cú – Dinh Vương – Đồng Văn – Mã Pì Lèng – Mèo Vạc
Sáng dậy sớm các bạn ăn sáng và dạo chơi chợ Đồng Văn nếu đúng ngày chợ họp, thăm quan phố cổ Đồng Văn một khu phố với vẻ đẹp cổ kính hàng trăm năm tuổi.
Tầm 9h các bạn di chuyển từ Đồng Văn – Lũng Cú (25km) – Dinh Vương (25km) – Đồng Văn (15km) lên với điểm cực Bắc của Việt Nam, rồi rời Lũng Cú về Dinh Vua Mèo Vương Chí Sình. Đến trưa về nghỉ và ăn trưa tại Đồng Văn.
Đầu giờ chiều các bạn xuất phát từ Đồng Văn – Mã Pì Lèng – Mèo Vạc – ngắm sông Nho Quế từ đỉnh đèo Mã Pì Lèng, một trong Tứ đại đỉnh đèo của dân phượt miền Bắc. Sau đó quay về Mèo Vạc và ăn tối nghỉ tại đó.
Ngày 4 : Mèo Vạc – Mậu Duệ – Du Già (tùy thời tiết) – Yên Minh – Hà Giang
Sáng dậy sớm ăn sáng và xuất phát đi theo cung Mèo Vạc – Yên Minh – Quản Bạ. Các bạn có thể dạo chơi 1 số địa điểm du lịch tại Quản Bạ rồi quay lại Quản Bạ ăn trưa.
Đầu giờ chiều các bạn từ Quản Bạ – TP Hà Giang . Nghỉ ngơi tại thành phố Hà Giang đợi xe khách để lên. Lên xe vào ngủ một giấc sáng hôm sau bạn sẽ có mặt tại Hà Nội.
Hà Nội – Hà Giang – Ba Bể
Gợi ý về lịch trình này bạn có thể chạy thành 1 vòng khép kín với đi về là 2 đường khác nhau.
Ngày 1 : Hà Nội – Hà Giang
Các bạn liên hệ với nhà xe trước sau đó tối thứ 5 bắt xe giường nằm lên thành phố Hà Giang, thuê xe tại thành phố Hà Giang hoặc gửi xe máy theo từ Hà Nội nếu bạn không thể thuê xe.
Ngày 2 : Hà Giang – Quản Bạ – Yên Minh – Phó Bảng – Sủng Là – Đồng Văn
Sáng dậy sớm ăn sáng và đổ xăng đầy nhé vì dọc đường khá ít trạm xăng. Sau đó di chuyển từ TP Hà Giang – Quản Bạ (45km). Trên đường đi các bạn có thể thăm quan Cổng trời và Núi Đôi Quản Bạ. Nếu ngày thứ 2 của bạn trùng vào sáng thú 7 bạn sẽ có cơ hội đến thăm Chợ Quyết Tiến.
Đến gần trưa các bạn di chuyển từ Quản Bạ – Yên Minh (50km) trên đường đến Yên Minh bạn sẽ thấy rừng thông Yên Minh ngay ven đường quốc lộ sau đó nghỉ ăn trưa tại Yên Minh.
Đầu giờ chiều các bạn di chuyển từ Yên Minh – Phó Bảng (40km) bắt đầu từ đây bạn sẽ thấy vẻ đẹp tuyệt vời và vô cùng hùng vĩ của cao nguyên đá Đồng Văn.
Tầm 16h chiều các bạn rời Phó Bảng quay ngược lại ngã 3 đi Đồng Văn bạn sẽ tới với Sủng Là, nơi nổi tiếng bởi là địa điểm quay bộ phim Chuyện của Pao để về Đồng Văn ăn tối và nghỉ ngơi. Đến tối các bạn có thể thăm quan cafe Phố Cổ Đồng Văn.
Ngày 3 : Đồng Văn – Lũng Cú – Dinh Vương – Đồng Văn – Mã Pì Lèng – Mèo Vạc
Sáng dậy sớm các bạn ăn sáng vào chơi chợ Đồng Văn nếu đúng ngày chủ nhật chợ họp. Tiếp đó các bạn sẽ thăm quan phố cổ Đồng Văn một khu phố với vẻ đẹp cổ kính hàng trăm năm tuổi.
Tầm 9h các bạn di chuyển từ Đồng Văn – Lũng Cú (25km) – Dinh Vương (25km) – Đồng Văn (15km) lên với điểm cực Bắc của Việt Nam,rồi rời Lũng Cú về Dinh Vua Mèo Vương Chí Sình sau đó trưa quay về Đồng Văn ăn trưa.
Đầu giờ chiều các bạn di chuyển từ Đồng Văn – Mã Pì Lèng – Mèo Vạc. Trên đương đi các bạn sẽ được ngắm sông Nho Quế từ đỉnh đèo Mã Pì Lèng, một trong Tứ đại đỉnh đèo của dân phượt miền Bắc.
Tầm 16h các bạn về Mèo Vạc thăm quan một số địa điểm và nghỉ ngơi tại đây.
Ngày 4 : Mèo Vạc – Niêm Sơn – Bảo Lạc – Pia Oắc – Tĩnh Túc – Ba Bể (200km)
Sáng dậy sớm ăn sáng, đổ xăng đầy và nhớ buộc đồ cho chắc nhé. Sau đó các bạn di chuyển từ Mèo Vạc theo đường Niêm Sơn sang Bảo Lạc, đi về phía Tĩnh Túc, đến ngã 3 cách Tĩnh Túc khoảng 5km rẽ phải vào đường đi mấy xã Phan Thanh, Ca Thành của huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) nghỉ ngơi ăn trưa trên đường. Dọc đường này sẽ đi qua khu vực biệt thự ma (biệt thự xây từ thời Pháp).
Đầu giờ chiều các bạn di chuyển về Ba Bể nghỉ ngơi ăn tối, tối có thể đi dạo quanh khu vực vườn quốc gia ba bể
Ngày 5 : Ba Bể – Phủ Thông – Bắc Kạn – Hà Nội (220km)
Các bạn dậy sớm ăn sáng và đi thăm quan khu vực vườn quốc gia ba bể. Tùy theo thời tiết các bạn có thể thuê thuyền đi ngắm hồ ba bể (tùy thuộc vào thời gian thực tế). Đến trưa các bạn xuất phát về Hà Nội, dọc đường về có thể ăn cơm tại Thái Nguyên.
Xem thêm: Thung lũng Sủng Là, Đồng Văn
Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Hoàng Su Phì, Hà Giang
Xem thêm: Các món ăn ngon ở Hà Giang
Discussion about this post